Xorijiy investitsiyalar fanidan

 
Nazorat uchun savollar 
1. O’zbekiston Respublikasida xorijiy investorlar uchun berilgan huquqlarni 
tavsiflab bering. 
2. “CHet el investitsiyalari to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasi Qonunining 
mazmuni va mohiyatini tushuntirib bering. 
3. O’zbekiston Respublikasida xorijiy investitsiyalarni jalb qilishning qanday 
huquqiy asoslari mavjud? 
4. O’zbekiston Respublikasi "CHet ellik investorlar huquqlarining kafolatlari va 
ularni himoya qilish choralari to’g’risida"gi Qonunining mazmunini tushuntirib 
bering. 

---

15 
5. “Investitsiya shartnomalarini tuzish va amalga oshirish tartibi” to’g’risidagi 
nizomning mohiyati va mazmuni nimalardan iborat? 
6. “Investitsiya shartnomalarini tuzish va amalga oshirish tartibi” to’g’risidagi 
nizomga muvofiq chet ellik investorlarga qanday kafolatlar va himoya choralariga 
ega bo’ladi?
7. Investitsiya shartnomasining tarkibiga nimalar kiradi? 
8. Investitsiya shartnomasida investitsiya loyihasi xususiyatiga qarab qanday 
shartlar bo’lishi mumkin? 
5-mavzu. Xorijiy investitsiyalarni jalb qilishning ilmiy - uslubiy asoslari(4 
soat) 
5.1. Xorijiy investitsiyalarning iqtisodiy mohiyati va iqtisodiyotga jalb 
qilishning ob’ektiv zarurligi 
5.2. O’zbekiston Respublikasining investitsiya siyosati 
5.3. Xorijiy investitsiyalarni milliy iqtisodiyotga jalb qilish shakllari va uni 
tartibga solishning jahon tajribasi 
5.4. O’zbekiston Respublikasiga investitsiyalarni jalb qilishning asosiy 
yo’nalishlari 
5.5. O’zbekiston Respublikasining investitsiya dasturi 
 
5.1. Xorijiy investitsiyalarning iqtisodiy mohiyati va iqtisodiyotga jalb 
qilishning ob’ektiv zarurligi 
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning 2009 yilning asosiy 
yakunlari va 2010 yilda O’zbekistonni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning eng 
muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi 
«Asosiy vazifamiz – Vatanimiz taraqqiyoti va xalqimiz farovonligini 
yanada yuksaltirishdir» nomli ma’ruzasida quyidagi fikrlarni ta’kidladi: “2010 yilda 
mamlakatimizda muhim strategik loyihalarni amalga oshirish uchun 3 milliard 
AQSH dollaridan ziyod yoki o’tgan yilga nisbatan 30 foiz ko’p xorijiy investitsiyalar 
jalb qilinishini e’tiborga oladigan bo’lsak, o’ylaymanki, amalga oshiriladigan 
loyihalarning ko’lami va salmog’i o’z-o’zidan ayon bo’ladi. SHuni alohida ta’kidlash 
lozimki, to’g’ridan-to’g’ri xorijiy investitsiyalar hajmi 46 foizga oshadi”
1
. 
Ushbu fikrlar xorijiy investitsiyalarni jalb qilish, uni iqtisodiyotni 
rivojlantirishdagi o’rni va ahamiyatini o’ta muhimligini anglatadi. 
Umuman aytganda, jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi sharoitida O’zbekiston 
iqtisodiyotining muvaffaqiyatli va barqaror rivojlanishining asosida chuqur 
o’ylangan, O’zbekistonga xos hususiyatlar to’la hisobga olingan iqtisodiy 
islohotlarning o’ziga xos va o’zimizga mos modeli mujassam. Ushbu dasturning 
izchil amalga oshirib kelinishi mamlakatimiz iqtisodiyotini diversifikatsiyalashgan, 
1
Асосий вазифамиз – Ватанимиз тараққиёти ва халқимиз фаровонлигини янада юксалтиришдир. – 
Прeзидeнт Ислoм Кaримoвнинг 2009 йилнинг aсoсий якунлaри вa 2010 йилдa Ўзбeкистoнни 
ижтимoий-иқтисoдий ривoжлaнтиришнинг энг муҳим устувoр йўнaлишлaригa бaғишлaнгaн Вaзирлaр 
Мaҳкaмaсининг мaжлисидaги маърузaси // Халқ сўзи, 2010 йил 30 январь. 

---

16 
jahon bozoriga raqobatbardosh, keng darajada xilma-xil tayyor mahsulotlar bilan 
chiqayotgan, uzluksiz yuqori sur’atlardagi iqtisodiy yuksalishga moyil, jiddiy rasmiy 
omillar va benuqson kredit tarixiga ega bo’lgan zamonaviy iqtisodiyotga aylanishini 
ta’minlaydi. 
CHet ellik investorlar asosan daromad (foyda) olish maqsadida tadbirkorlik 
faoliyati va qonun hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa turdagi faoliyat ob’ektlariga 
qo’shadigan barcha turdagi moddiy va nomoddiy boyliklar va ularga doir huquqlar, 
shu jumladan, intellektual mulkka doir huquqlar, chet el investitsiyalaridan olingan 
har qanday daromad O’zbekiston Respublikasi hududida chet el investitsiyalari deb 
e’tirof etiladi. 
Milliy iqtisodiyotni rivojlantirishda xorijiy investitsiyalarning ahamiyati 
benihoyat katta bo’lib, u quyidagilar bilan izohlanadi: 
- birinchidan, xorijiy investitsiyalar ishlab chiqarishga zamonaviy texnika va 
texnologiyalarni joriy etib, eksportga mo’ljallangan mahsulotlarni ishlab 
chiqarishni rivojlantiradi; 
- ikkinchidan, import o’rnini bosuvchi tovar ishlab chiqarishni yo’lga qo’yish va 
buning uchun xorijiy investitsiyalarni iqtisodiyotning ustuvor sohalariga yo’naltirish 
va pirovardida aholining me’yordagi turmush darajasini ta’minlash imkonini 
yaratadi; 
- 
uchinchidan, kichik biznesni rivojlantirish va qishloq xo’jaligi ishlab 
chiqarishini jadallashtirish orqali o’sib borayotgan aholini ish joylari bilan 
ta’minlaydi;
- 
to’rtinchidan, korxonalarning eskirgan ishlab chiqarish 
quvvatlarini, moddiy-texnik bazasini yangilaydi va texnik qayta qurollantiradi.