4.7.3. Qishloq xo'jaligi, o'rmonxo’jaligi va baliqchilik
Xorvatiya qishloq xo'jaligi umumiy yerlarining to'rtdan bir qismini egallaydi
va mamlakat yalpi ichki mahsulotining o'ndan bir qism hissasiga to'g'ri keladi.
Qishloq xo'jaligining ko'pchiligi xususiy fermerliklarga ajratilgan bo‘lib juda ko'p
yer maydinlari foydali qazilmalar uchun juda boy hudud hisoblanadi. Qishloq
xo'jaligi mahsulotlari, ayniqsa, Bosniya va Gertsegovina, Italiya, Sloveniya va
Serbiya kabi mamlakatlarga eksport qilinmoqda. Slavonya eng samarali qishloq
xo'jaligi mintaqasi hisoblanadi. Bu hudud katta yer maydonlari bilan ajralib
turadigan dehqonchilikning zamoaviy sarmoya asosidagi loyihalari amaliyotga
tadbiq etilib tashqi bozorga yo'naltirilgan joylar hisoblanadi. Oldin ijtimoiy mulk
357
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/crt.html
XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 561 -
ostida
bo'lgan
yerlarning
aksariyati
Xorvatiya
hukumati
tomonidan
milliylashtirilgan bo‘li fermerlarga yangicha innovatsion Yevropa sifat nazorati
tizimiga mos keluvchi shartlar asosida ijaraga berildi. Mintaqaning asosiy ekinlari
shakar lavlagi, makkajo'xori, bug'doy, kartoshka, arpa, soya, kungaboqar va tamaki
hisoblanadi. Yormalar, javdar, guruch, loviya, no'xat ham kata miqdorda
yetishtiriladi. Qoramol va parrandachilik mintaqa iqtisodiyoti uchun juda muhim
ahamiyat kasb etadi. Asalarichilik va ipak qurti yetishtirish esa o‘ziga xos
xususiyatga ega hisoblanadi. Para-Pannon mintaqasining g'arbiy qismida joylashgan
tepaliklar kichik bog'ichlar, aralash yaylovlar va umuman past rentabellik xususiyati
bilan ajralib turadi. Yetishtiriladigan mevalarga esa olxo'ri, olma, armut, nordon
gilos, shirin gilos, shaftoli va o'riklarni o'z ichiga oladi. Uzumchilik va chorvachilik
qishloq xo'jalik kasb-hunarlari orasida keng qamrovli faoliyat hisoblanadi
358
.
Markaziy tog' tizmalar qishloq xo'jaligi uchun eng samarasiz yer va iqlimi o'z
ichiga oladi. Biroq, yaylovlarning katta hududlari qo'y va qoramol boqishga
ajratilgan. Istria va Dalmatiya orollari, Adriatik qirg'og'i toshloq tuproq va uzoq
muddatli qurg'oqchilikka ega bo'lib, kichik ekin maydonlari va kam ta'minlangan
yaylovlar bilan ajralib turadi. Qo'y va echkilar, uzum, zaytun, bodom, anjir,
mandarin va boshqa O'rta yer dengizi mevalari hamda sabzavotlari bu mintaqaning
qishloq xo'jaligini yanada boyitadi. Xorvatiyaning yirik o'rmonlari mamlakatning
beshdan ikki qismini qamrab olgan bo'lib, yog'och va paxta sanoatining asosini
tashkil etadi.
Baliq va dengiz mahsulotlari, Adriatik qirg'og'idagi tijoratdan yig'ib olinadi.
Dengizda baliq zaxiralari XX asrning oxiri va 21 asr boshlarida qisqargan bo'lsada
baliq ovining aksariyati kichik yog'li baliqlar (masalan, anchivlar va pichoqlar) o'z
ichiga oladi. Ularning deyarli mahalliy hududlarda iste'mol qilinadi.Hozirgi kunda
yogilsiz baliqlarga yoki oq baliqlarga (masalan, levreklarga) bo'lgan talab tobora
oshib borishi sababli mamlakat aynan baliqchilik fermalariga uzoq muddatli
imtiyozlar ajratgan holda xalqaro hamkorliklar ham yo‘lga qo‘yilgan.
358
https://www.britannica.com/place/croatioa/Agriculture-forestry-and-fishing
|