Xxxv fəsil İctimai elmlərdə fənn proqramları Ümumi hissə a Giriş

İc.təh.V-VI.8. Şagird şəxsiyyətlərin və müxtəlif sosial təbəqənin Gürcüstan tarixində rolu barədə mülahizə yürüdə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Keçmiş cəmiyyətin hər hansı bir sosial təbəqəsini seçir və bu təbəqənin nümayəndəsinin gündəlik həyatını təsvir edə bilirsə (məs.: kəndli, aznaur, tacir, sənətkar, alim və s.);
  
• 
  Dövrə müvafiq olaraq tanınmış şəxsiyyətləri sadalaya bilirsə, onun sosial statusunu müəyyənləşdirməyi bacarırsa (məs.: çar, tacir, sənətkar, bankir, torpaq sahibkarı, prezident, alim və s.).
  

İc.təh.V-VI.9. Şagird Gürcüstan tarixinin müxtəlif mərhələlərində əhali üçün müharibə və sülh nəticələrini müqayisə edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Müharibənin növlərini sadalaya bilirsə (özünümüdafiə, istilaçılıq), onların nəticələrini xarakterizə edə bilirsə;
  
• 
  Gürcüstan tarixində sülh yolu ilə qəbul olunmuş qərarları sadalaya, onların müsbət və mənfi nəticələrini qeyd edə bilirsə;
  
• 
  Gürcüstan tarixinin müxtəlif dövrünün döyüş yerlərini konkret xəritəyə köçürməyi bacarırsa (məs. Didqori, Basiani, Qarnisi, Krtsanisi və s.);
  
• 
  Müxtəlif tarixi dövrdə Gürcüstanda müharibə aparmaq qaydalarını müqayisə etməyi bacarırsa (əsrlərə, yaralılara və həlak olanlara münasibətdə tutduğu mövqe . Müharibə zamanı qaydalara və qanunlara əməl etmək zərurəti barədə mülahizə yürüdə bilirsə);
  
• 
  Təbiətdə müharibənin səbəb olduğu ekoloji dəyişikliklər barədə informasiya toplaya bilirsə (su, hava, torpaq, meşə); dəyişikliklərin nəticələrini cədvəl və ya şəkil (plakat) qismində təqdim etməyi bacarırsa.
  

İstiqamət: ətraf mühit və iqtisadiyyat

İc.təh.V-VI.10. Şagird Gürcüstan əhalisinin xüsusiyyətlərini saya bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Təbii artım, doğum və ölüm arasında əlaqə yarada bilirsə;
  
• 
  Sinfin və ya lokal ətraf mühitin göstəricilərinə əsasən Gürcüstan əhalisinin cins və yaş strukturunu xarakterizə edirsə;
  
• 
  Gürcüstanda yaşayan etnik və dini azlıqları sadalaya bilirsə;
  
• 
  Xəritədən istifadə etməklə Gürcüstan əhalisinin etnik və dini rəngarəngliyini təsvir edə bilirsə;
  
• 
  Miqrasiyanın mümkün səbəbləri barədə öz mülahizəsini deyə və müvafiq misallar gətirə bilirsə (məs., təbii şəraitlər, ekologiya, müharibələr);
  
• 
  Gürcüstanın müxtəlif regionlarında inkişaf etmiş təsərrüfat tiplərini sadalaya bilirsə.
  

İc.təh.V-VI.11. Şagird Gürcüstanın coğrafi obyektlərini məskunlaşma tipləri ilə əlaqələndirə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Fotoşəkildən və ya xəritədən istifadə etməklə müxtəlif ərazilər üçün xarakterik olan peyzajları təsvir edə bilirsə (məs. dağlar, meşələr və s.);
  
• 
  Gürcüstanda yayılmış yaşayış evlərinin tiplərini fərqləndirməyi bacarırsa;
  
• 
  Evlərin memarlığını coğrafi mühitlə əlaqələndirə bilirsə;
  
• 
  Müxtəlif tip məskənləri fərqləndirə və konkret coğrafi mühitdə onların meydana gəlməsi səbəbləri barədə mülahizə yürüdə bilirsə (məs.nə üçün şəhərləri çay sahillərində salırlar, çətin gedilən yerlərdə nə üçün xarabalıqlara rast gəlirik);
  
• 
  Gürcüstanın konturlu xəritəsinə müxtəlif tip yaşayış məskənləri daxil edə bilirsə (şəhər, qəsəbə, kənd);
  
• 
  Müxtəlif məskənlərin fəaliyyəti üçün zəruri olan şərtləri göstərə bilirsə, onların əhəmiyyəti barədə fikir yürüdə bilirsə;
  
• 
  Özünün və başqa yaşayış məskəninin təbii şəraitlərini bir-biri ilə müqayisə etməyi bacarırsa.
  

İc.təh.V-VI.12. Şagird diyarı təbii resurslarına əsasən xarakterizə edə və onların əhəmiyyəti barədə mülahizə yürüdə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Müxtəlif coğrafi mühitdə mövcud olan iki yaşayış məskənini müqayisə edə və onlar arasında fərqləri müəyyən edə bilirsə (material, memarlıq);
  
• 
  Gürcüstanın müxtəlif regionunda tapılmış təbii resurslar nüsxəsini müqayisə edə bilirsə;
  
• 
  Onun şəhərində və ya kəndində istifadə olunan təbii ehtiyatlar nüsxəsini müəyyən edirsə və konturlu xəritəyə köçürə bilirsə;
  
• 
  Hər hansı bir təbii resursu seçir və onun regionun inkişafı üçün əhəmiyyəti barədə fikir yürüdə bilirsə;
  
• 
  Təbii ehtiyatları ölkənin (regionun) təsərrüfat işləri ilə əlaqələndirə bilirsə.
  

İc.təh.V-VI.13. Şagird təbii resurslardan səmərəli və hərtərəfli istifadə etmək barədə mülahizə yürüdə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Bir materialdan hazırlanmış əşyaları qruplaşdıra bilirsə (məs., gildən bərni də və kərpic də hazırlanır);
  
• 
  Resursların tapıldığı andan istehlakınadək adlarının dəyişməsini əks etdirə bilirsə (məs., buğda-un-çörək-bulka);
  
• 
  Gürcüstanın-onun hər hansı bir regionunun yerüstü sularının rəngarəngliyi, onların əhəmiyyəti barədə fikir yürüdə bilirsə. Mülahizənin nəticələrini özünün arzu etdiyi formada təqdim edə bilirsə;
  
• 
  Su ehtiyatlarından səmərəli istifadə etmək və onun çirklənməsinin qarşısını almaq yolları barədə fikir yürüdə bilirsə;
  
• 
  Meşədən istifadə etməyi əks etdirən növləri sadalaya bilirsə;
  
• 
  Meşədən istifadə etməyin ətraf mühit üçün təhlükəsiz formalarını ayıra bilirsə;
  
• 
  Təkrar emalın mümkün olduğu istehlak əşyalarını müəyyən edə bilirsə.
  

İc.təh.V-VI.14. Şagird qədim dövrlərdən bu günədək kommunikasiyanın inkişafı barədə fikir yürüdə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Yazının yaradılmasının bəşəriyyət üçün hansı müsbət dəyişikliklər gətirdiyini anlaya bilirsə;
  
• 
  Çap, kompüter və ya başqa müasir elektron kommunikasiya vasitələrindən istifadə etmək nəticələrini qruplaşdırmağı bacarırsa;
  
• 
  Zaman şkalasında nəqliyyatın müxtəlif növlərinin ixtirası və onun inkişafını qeyd edə bilirsə;
  
• 
  Nəqliyyat növlərini saya bilirsə. Onların müxtəlif mühitdə təyinatı barədə mülahizə yürüdürsə, misallar gətirə bilirsə.
  

İstiqamət: insan və cəmiyyət

İc.təh.V-VI.15. Şagird insanların bu və ya digər cəmiyyətə mənsubiyyətinə əsasən müxtəlif əlamət və şərtlərini tanıya bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Özünün üzvü olduğunu hesab etdiyi cəmiyyətləri sadalaya bilirsə (məs .:ailə, sinif, soyadı, məktəb, dostlar qrupu, rəqqaslar ansamblı və s.);
  
• 
  Özünün müxtəlif cəmiyyətlərə mənsubiyyəti şərtlərini fərqləndirməyi bacarırsa (məs. : yaş həddi, qan qohumluğu, cins, nitq dili, yaşayış yeri və s.);
  
• 
  Hər hansı bir sosial qrupun və cəmiyyət üzvlərinin ümumi əlamət-xüsusiyyətlərini saya bilirsə (məs.: qohumluq, xarici görünüş, xarakter, maraq, qabiliyyət, şəriklik, yaş, məhəbbət, doğma dil, dad-zövq və s.);
  
• 
  Bu cür əlamət-xüsusiyyətləri və şərtləri ayırmaqla özünü üzvü hesab etdiyi cəmiyyətlər arasında əlaqə yaratmağı bacarırsa;
  
• 
  İnsanların müxtəlif, fərqli və ümumi əlamət-xüsusiyyətləri barədə mülahizə yürüdə bilirsə;
  
• 
  Özünün mənsub olduğu cəmiyyətlərin üzvlərinə hansı səbəbə görə hörmət etdiyini deyə bilir və təsvir edirsə;
  
• 
  İnsanın qurmaq və dağıtmaq imkanları barədə söhbət apara bilirsə. Birincinin üstünlüyünü dərk edir və özünü qurucular birliyinə aid edirsə.
  

İc.təh.V-VI.16. Şagird müxtəlif cəmiyyətləri onlar üçün xarakterik olan əlamət-xüsusiyyətləri və qaydalarına əsasən müqayisə edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Əsas cəmiyyətlər üçün xarakterik olan xüsusiyyətləri və qaydaları təsvir edirsə (məs.: ailə, məktəb, doğma yaşayış yeri, doğma tarixi diyar);
  
• 
  Sinif yoldaşları üçün əhəmiyyətli olan cəmiyyətlərə oxşar özünəməxsusluqları təsvir edə bilirsə;
  
• 
  Gürcüstanın müxtəlif diyarında eyni tip cəmiyyətlərin (məs.: ailə, qonşuluq, məhəllə) özünəməxsusluqlarını müqayisə edirsə;
  
• 
  Doğma diyarın və ya Gürcüstanın nümunəsində müxtəlif tip cəmiyyətlərin (məs.: ailə, qonşuluq, məhəllə) özünəməxsusluqlarını müqayisə edirsə.
  

İc.təh.V-VI.17. Şagird müxtəlif tarixi dövrdə insan ləyaqətinə, azadlığına və bərabərliyinə əməl olunmasını təsvir edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Ləyaqətin, azadlığın və bərabərliyin nə demək olduğunu öz sözləri ilə izah edə bilirsə;
  
• 
  İnsanların müxtəlifliyini onların hüquqları və bərabərliyi ilə əlaqələndirməyi bacarırsa;
  
• 
  Doğma diyarın və ümumiyyətlə, Gürcüstanın nümunəsində insanların ləyaqət, azadlıq və bərabərliyinə əməl olunmasını müqayisə edirsə.
  

İc.təh.V-VI.18. Şagird müxtəlif cəmiyyətlərdə uşağın hüquq-vəzifələrini fərqləndirə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Gündəlik həyatda özünütəşkilin əhəmiyyətini xarakterizə edirsə;
  
• 
  Qrup/komanda işi zamanı sinif yoldaşlarına münasibətdə öz məsuliyyətini müəyyənləşdirirsə;
  
• 
  Müxtəlif cəmiyyətlərdə özünün hüquq-vəzifələrini izah edə bilirsə (məs.: ailədə, məktəbdə, qohumlar arasında, qonşuluqda və s.);
  
• 
  Uşaq və yeniyetmənin hüquq-vəzifələri arasında mövcud olan oxşarlıq-fərqlər barədə mülahizə yürüdə bilirsə.
  

İc.təh.V-VI.19. Şagird qanunilik ilə dinc yanaşı yaşamağı əlaqələndirə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Nəzakətli və təhlükəsiz davranış qaydaları biliyi əks etdirirsə;
  
• 
  Fövqəladə vəziyyətdə özünün davranış qaydalarını təsvir edirsə;
  
• 
  Qanunu pozmağa görə cəzalandırılmamağın cəmiyyətə və şəxsiyyətə necə təhlükə yaratdığını təsvir edə bilirsə;
  
• 
  Cəmiyyətdə qəbul olunmuş qaydaları dövlət üçün xarakterik olan qanunlardan fərqləndirməyi bacarırsa;
  
• 
  Əxlaq və hüquqi qiymətləri bir-birinə uyğun gəlməyən insanların davranışını fərqləndirməyi bacarırsa;
  
• 
  İnsanlar arasında münaqişələrin əsas səbəblərini tanıya bilirsə;
  
• 
  Müxtəlif millətlər və dinlərə mənsub olan insanlar arasında dinc yanaşı yaşamaq nümunələri gətirməyi bacarırsa;
  
• 
  Müxtəlif millətlərdən və dinlərdən olan insanların nəyə görə dinc və ləyaqətlə yaşamağını əsaslandıra bilirsə.
  

İstiqamət: mədəniyyət və din

İc.təh.V-VI.20. Şagird Gürcüstanda mövcud olan dinləri təsvir edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Yaşına uyğun olaraq dinin təyinatı və insan həyatında yerini dərk edir və bu barədə mülahizə yürüdə bilirsə;
  
• 
  Müasir Gürcüstanda xristianlığın və ona tanış olan başqa dinlərin yayılması areallarını xəritədə göstərə bilirsə;
  
• 
  Gürcüstanın müxtəlif guşələrində mövcud olan dinləri və onlarla əlaqədar mərasim/mədəni ənənələri müqayisə edə bilirsə (məs.: toy, dəfn mərasimi, yeni il);
  
• 
  Hər bir dinin humanitar dəyərlərin daşıyıcısı olduğunu başa düşürsə.
  

İc.təh.V-VI.21. Şagird mədəniyyətin müxtəlif komponentlərini fərqləndirə və onların qarşılıqlı əlaqəsini müzakirə edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Mədəniyyət sahələrini və ya komponentlərini saya və onların aşkarlıqlarını təsvir edə bilirsə;
  
• 
  Mədəni insanın nə demək olduğunu öz sözləri ilə izah edirsə;
  
• 
  Gürcü mədəniyyətinin hər hansı bir sahəsini xarakterizə edirsə;
  
• 
  Xalq mədəniyyətinin ona tanış olan nümunələrini saya bilirsə, onlarda mədəniyyət ənənələri elementlərini mümkün qədər ayırmağı bacarırsa;
  
• 
  Gürcü mədəniyyətinə Qərb və ya Şərq mədəniyyətinin təsirini fərqləndirə bilirsə (məs.: geyim, memarlıq).
  

İc.təh.V-VI.22. Şagird Gürcüstan əhalisinin mədəni oxşar-fərqli cəhətlərini təsvir edə və müvafiq səbəbləri müzakirə edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Gürcüstanın müxtəlif ərazisində (guşəsində) xalq deyimlərini, şeirləri və mahnılarını qruplaşdıra bilirsə;
  
• 
  Özünün doğma guşəsində yerləşən memarlıq abidəsini (abidələrini) təsvir edirsə;
  
• 
  Gürcüstanda yaşayan millətlərin ailə və ya dini bayramlarını təsvir edə və onlar arasında paralellər apara bilirsə;
  
• 
  Gürcüstanın tarixi diyarları üçün xarakterik olan adət-ənənələri (mədəni rəngarəngliyi) müqayisə edə bilirsə.
  

İc.təh.V-VI.23. Şagird səyahətin və ticarətin əhəmiyyəti barədə mülahizə yürüdə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Səyahətlərin mümkün nəticələri barədə mülahizə yürüdə bilirsə (məs.: təcrübə- biliyin bir ölkədən digər ölkəyə keçirilməsi, ticarətin inkişafı, mədəniyyətin müxtəlif elementlərinin yayılması);
  
• 
  Əcnəbi səyahətçilər tərəfindən Gürcüstan haqqında toplanmış məlumatların ölkənin öyrənilməsi üçün əhəmiyyəti barədə fikir yürüdə bilirsə.
  

Proqramın məzmunu

V və VI siniflər üçün məcburi məzmun məsələlərinin siyahısı

(Aşağıda sadalanan məsələlər bu siniflər üçün ayrılmış bütün məzmunun 80%-ni təşkil edir).

Zaman və məkan:

1. 
   Gürcüstanın yerləşməsi və sərhədləri/qonşuları və ətraf aləmi
   
2. 
   Gürcüstanın quru qonşuları
   
3. 
   Qara dəniz sahili ölkələr
   
4. 
   Arxeoloji irslilik
   
5. 
   Əcnəbilərin gözü ilə görülmüş Gürcüstan
   
6. 
   Zaman və tarix-xronologiya və il hesabı
   
7. 
   Təqvim necə və nə üçün meydana gəlmişdir
   

Gürcüstanın təbiəti:

8. 
   Relyefin formaları: dağlar, dağ silsilələri və düzənliklər
   
9. 
   Hidroqrafiya: çaylar. Göllər, dəryaçalar, buzlaqlar, bataqlıqlar
   

Gürcüstanın iqlimi:

10. 
    Qərbi və Şərqi Gürcüstan iqlimi arasında fərqlər
    
11. 
    Dağ və aran iqlimi arasında fərqlər
    

Gürcüstanın tarixi-coğrafi diyarları (coğrafi xarakteri, tarixi-etnoqrafik xarakteri);

12. 
    Kartli
    
13. 
    Kaxeti
    
14. 
    İmereti
    
15. 
    Tuşeti
    
16. 
    Pşav-Xevsureti
    
17. 
    Xevi
    
18. 
    Mtiuleti-Qudamağari
    
19. 
    Sameqrelo
    
20. 
    Quriya
    
21. 
    Svaneti
    
22. 
    Raca-Leçxumi
    
23. 
    Abxaziya
    
24. 
    Samsxe
    
25. 
    Cavaxeti
    
26. 
    Acarıstan
    
27. 
    Gürcüstanın tarixi torpaqları (bugünkü Gürcüstanın çərçivələrindən kənarda)
    

Əhalisi:

28. 
    Qədimdə və indi Gürcüstanda demoqrafik vəziyyət
    
29. 
    Doğum və ölüm
    
30. 
    Təbii hərəkət – mütləq rəqəmlərdə sadə misalların müzakirəsi
    
31. 
    Cinsi struktur
    
32. 
    Yaş strukturu
    
33. 
    Miqrasiya və onun səbəbləri və nəticələri
    

Gürcüstanın təbii resurslarının coğrafiyası:

34. 
    Meşə resursları
    
35. 
    Su resursları
    
36. 
    Faydalı qazıntılar
    
37. 
    Hasilatından istifadəsinədək resursların ad dəyişiklikləri
    
38. 
    Resurslar və müvafiq təsərrüfat sahələri
    
39. 
    Resurslardan səmərəli istifadə etmək və onları mühafizə
    
40. 
    Təkrar emal
    
41. 
    Təbiətdə müharibənin səbəb olduğu dəyişikliklər
    

Ətraf mühit və iqtisadiyyat:

42. 
    Yığıcı təsərrüfatdan istehsal təsərrüfatınadək, daş silahdan metal silahınadək
    
43. 
    Gürcü xalqının təsərrüfat məişəti
    
44. 
    Sənətkarlığın ənənəvi sahələri
    
45. 
    Gürcüstanda pul dövriyyəsi
    
46. 
    Texniki tərəqqi (at-təkər-araba; od-çıraq-elektrik lampası; media-vasitələrinin evolyusiyası )
    
47. 
    Sahibkarlıq və xeyriyyəçilik
    

Dövlət və idarəçilik:

48. 
    Qara dəniz: Arqonavtlar barədə əfsanə, qədim yunan tikintiləri, müasirlik
    
49. 
    Çar Parnavaz (Parnavaz barəsində əfsanə)
    
50. 
    Gürcüstanda xristianlığa qədərki panteon və dini-etiqadlar
    
51. 
    Roma və Gürcüstan (Farsman Kvelinin Romaya səfəri)
    
52. 
    Gürcüstanda xristianlığın yayılması (Andria Pirveldzodebuli və Simon Kananeli, Müqəddəs Nino)
    
53. 
    Vaxtanq Qorqasali (Tbilisinin bünövrəsinin qoyulması, iranlılarla və şimali qafqazlılarla döyüşlər)
    
54. 
    Bizans-İran müharibələri və gürcü knyazlıqları (çar Qubaz, Ayet və Pardadze)
    
55. 
    Ərəblər və Gürcüstan (Çar Murvan və David və Konstentine Mxeidzelər, Buğa Türk və Konstanti Kaxi, Abul-Qasımi və Mikel Qobron)
    
56. 
    David Kurapalat və Tornike Eristavi
    
57. 
    III Baqrat (Gürcüstanın birləşdirilməsi)
    
58. 
    David Ağmaşenebeli (Qurucu David) (Edzuxi müharibəsi, Didqori müharibəsi, Davidin kitablara həvəsi, peşimançılıq xoru)
    
59. 
    Tamar dövrü (gürcü ədəbiyyatında Tamar obrazı, Tamarın ərə getməsi məsələsi, Şamxor, Basian, Tamarın qəbri barəsində söylənənlər)
    
60. 
    Monqollar və Gürcüstan (Sotne Dadiani, DemetreTavdadebuli)
    
61. 
    Giorgi Brdzğinvale ( müasirlərinin Giorgi Brdzğinvale barəsində məlumatları, Güds müqəddəs ocaqları)
    
62. 
    Gürcü xalqının Teymur Ləngə qarşı qəhrəmanlıq mübarizəsinin epizodları;
    
63. 
    VIII Giorgi və Gürcüstanın parçalanması (Yotam Zedginidze)
    
64. 
    I Luarsab, I Simon
    
65. 
    Gürcü xalqının Şah Abbasa qarşı qəhrəmanlıq mübarizəsinin epizodları (Fərəydanlı gürcülər, Ketevan Dzamebuli, Giorgi Saakadze və Martğopi və Marabda döyüşləri, Baxtrioni)
    
66. 
    Müharibədə davranış qaydaları və müharibə qurbanlarının kateqoriyaları
    
67. 
    Sulxan-Saba Orbelianinin Avropaya elçiliyi
    
68. 
    II Erekle (Aspindza döyüşü, Krtanisi döyüşü)
    
69. 
    Giorgevski traktatı və gürcü dövlətçiliyinin ləğv edilməsi
    
70. 
    Gürcüstan Rusiya imperiyasının tərkibində (gürcü torpaqlarının birləşdirilməsi, 1832-ci il sui -qəsdi, Terqdaleulebi)
    
71. 
    1918-1921-ci illərdə Gürcüstan Demokratik Respublikası (Birinci respublikanın bayrağı, gerbi, himni, Konstitusiyası, Qocor-Tabaxmela döyüşləri)
    
72. 
    İkinci dünya müharibəsində gürcü qəhrəmanları
    
73. 
    9 aprel faciəsi və Gürcüstanın müstəqilliyinin bərpası. Müasir Gürcüstan və ətraf aləm
    

Tərbiyə, təhsil, mədəniyyət:

74. 
    Gürcü folkloru (musiqi, rəqs, xalq poeziyası)
    
75. 
    Gürcüstanda qonaqpərvərlik
    
76. 
    Toy/yas (Gürcüstanda şadlığın və matəmin qeyd edilməsi)
    
77. 
    Ənənəvi və müasir ailə
    
78. 
    Tərbiyənin xalq qaydaları, orta əsrlərdə kübarların tərbiyəsi
    
79. 
    İdmanın ənənəvi sahələri
    
80. 
    Gürcüstanda təhsil ocaqları
    
81. 
    Savadlılığı yaymaq cəmiyyətindən Universitetədək (İlya Çavçavadze, Yakob Qoqebaşvili, İvane Cavaxişvili)
    
82. 
    Gürcü mətbəəsi
    
83. 
    Gürcü incəsənəti
    
84. 
    Gürcü mətbuatı
    
85. 
    Gürcü xəzinəsinin macəraları – EkvtimeTağaişvili
    

İnsan və cəmiyyət:

86. 
    İnsanların rəngarənglik əlamətləri
    
87. 
    Ailə və başqa sosial qruplar
    
88. 
    İnsan ləyaqəti
    
89. 
    İnsan hüquqları və azadlıqları
    
90. 
    Uşaq hüquqları və azadlıqları
    
91. 
    İnsan hüquqları, öhdəlikləri və davranış qaydaları
    
92. 
    İnsan ləyaqəti, hörmət və dinc yanaşı yaşamaq
    
93. 
    Davranış qaydaları və qanunlar
    
94. 
    Bərabərlik və ədalət
    
95. 
    Gürcüstanda ictimai təbəqələrin inkişafı
    
96. 
    Qədim gürcü hüququ
    
97. 
    Siyasi partiyalar
    
98. 
    Müasir Gürcüstanda insan hüquqları
    

Etnik və dini-konfesial rəngarənglik

99. 
    Gürcü xalqı
    
100. 
     Çoxetnikli Gürcüstan
     
101. 
     Tbilisi mədəniyyəti
     
102. 
     Şəhər və kənd qədimdə və indi
     
103. 
     Gürcüstanda məcburi yerdəyişmələr
     
104. 
     “Gürcüstan vətəndaşı” – anlayışı nə deməkdir
     

Yaşayış məskənləri

105. 
     Gürcüstanda qədim yaşayış məskənləri/onların funksiyaları/yaşayış məskənlərinin inkişafı (Gürcüstanın tarixi şəhərləri); Gürcüstanda fortifikasiya tikililəri
     
106. 
     Müasir kənd məskənləri
     
107. 
     Şəhər məskənləri
     
108. 
     Məskənlərin funksiyaları
     

Səyahətlər

109. 
     Əcnəbi səyahətçilər Gürcüstanda, onların marşrutları, onların səyahətlərinin nəticələri
     
110. 
     Gürcü səyahətçiləri, onların marşrutları, onların səyahətlərinin nəticələri
     

Nəqliyyat və kommunikasiyalar

111. 
     Yollar və gediş-gəliş vasitələri
     
112. 
     Gürcüstanı xarici aləmlə birləşdirən nəqliyyat yolları
     
113. 
     Zaman çərçivəsində nəqliyyat növlərinin dəyişməsi
     
114. 
     Nəqliyyat və ətraf mühit
     
115. 
     Kommunikasiya vasitələrinin inkişafı
     
116. 
     Gürcü əlifbası
     

Zəruri əyani vəsaitlər: tematik tarixi xəritələr; Gürcüstanın fiziki-coğrafi xəritəsi, Gürcüstanın faydalı qazıntılarının xəritəsi, sadə diaqramlar, Gürcüstanın yaşayış məntəqələrinin xəritəsi, Gürcüstanın tarixi-coğrafi əyalətlərinin xəritəsi.

XXXVII Fəsil

Baza pilləsində fənn kompetensiyaları

VII Sinif

Tarix

Standart

İstiqamətlərə əsasən ilin sonunda nail olunası nəticələr:

Zaman və məkan	Dövlət idarəçiliyi və siyasət	Ətraf mühit və iqtisadiyyat	İnsan və cəmiyyət	Mədəniyyət və din
Tar.VII.1. Şagird faktları və hadisələri müvafiq tarixi dövr ilə əlaqələndirə bilər.	Tar.VII.3. Şagird müxtəlif tarixi dövrdə mövcud olan dövlət idarəçiliyi formalarını xarakterizə və bir-biri ilə müqayisə edə bilər.	Tar.VII.5. Şagird təbii şəraitin məskənlərin tiplərinə, cəmiyyətin ənənələrinə və təsərrüfatın inkişafına necə təsir göstərdiyini izah edə bilər.	Tar.VII.7. Şagird müxtəlif sosial təbəqənin strukturunu və onların nümayəndələrini xarakterizə və bir-biri ilə müqayisə edə bilər.	Tar.VII.9. Şagird cəmiyyətin həyatında və dünya tarixi proseslərində dinin əhəmiyyətinə şərik ola bilər.
Tar.VII.2. Şagird müxtəlif ölkələrin, tarixi-coğrafi diyarların və coğrafi obyektlərin xəritədə yerləşməsini müəyyənləşdirə bilər.	Tar.VII.4. Şagird siyasi xadimin ölkə tarixində əhəmiyyəti barədə fikir yürüdə bilər.	Tar.VII.6. Şagird dünya tarixi prosesləri barədə mülahizə zamanı iqtisadi amillərin əhəmiyyətini dərk edə bilər.	Tar.VII.8. Şagird müxtəlif qayda, norma qanun və ənənəni bu və ya digər tarixi dövrə münasibətdə onların mənsubiyyətinə əsasən fərqləndirə bilər.	Tar.VII.10. Şagird mədəniyyətin tərkib hissələri barədə fikir yürüdə bilər.

İlin sonunda nail olunası nəticələr və onların indikatorları