Yadında qalsın

Yeddinci fəsil 
Gəl dostlar içinə, dost olaq! 
Saat üçün yarısından etibarən divar saatının əqrəbləri 
sanki çox yavaş və yorucu bir şəkildə hərəkət edirdi. Hər 
dəqiqə Həmidin işdən qayıtmasını və qapının zəngini 
gözləyirdim. Bekarçılıqdan kompüterin qabağında oturub 
Həmidin şəkillərinə baxmağa başladım. Şəkil çəkməkdən 
xoşu gəlirdi, ezamiyyətlə, işlə, səfərləri ilə bağlı nə qədər 
şəkli var idisə, kompüterə yığmışdı.
İş yoldaşlarından çox əsgərlərlə şəkil çəkdirmişdi, 
onlarla dost kimi rəftar edirdi, heç vaxt əmrlə danışmırdı. 
Əsgərdən bir şey almalı olanda “gətir” demirdi, deyirdi ki, 
haradasansa, gəlim götürüm. 
Şəkillərindən bəzisini seçib şəhadətindən sonraya 
albom düzəltmişdi. Mənə deyirdi ki, nə vaxt şəhid olsa, 
məclislər üçün o şəkillərdən istifadə edək. 

---

154 
Həmid çox gecikirdi. Mən çox nigaran qaldım, 
sakitləşmək üçün yeriməyə başladım. Addımlarımı 
sayırdım ki, vaxt tez keçsin. Otaqları və mətbəxi bir neçə 
dəfə ölçdüm. Nəhayət, bir neçə saatdan sonra qapının 
zəngi çaldı. Səsini eşidəndə elə bil, dünyanı mənə verdilər. 
Bütün narahatlığım yox oldu. 
Evə girəndə paltarı yaş idi. Dedim: 
-Həmid can, nigaran qaldım. Niyə bu qədər gecikdin? 
Paltarların niyə yaşdır? 
Nədənsə cavab verməkdən boyun qaçırırdı. Süfrə 
başında, çox israr edəndən sonra dedi ki, hərbi hissənin 
hüseyniyyəsinin xalçalarını yumaq üçün qalıb, əsgərlərə 
kömək edib. Dedi: 
-Hüseyniyyə kimi xeyir işlər üçün hamımız əsgərik. 
Korpusda “get” əmri yoxdur, “gəl” var. 
Baxışlarımla soruşdum ki, fərqi nədir. Cavab verdi: 
-“Get” o deməkdir ki, özün burda dayanmısan, 
başqalarının irəli getməsini istəyirsən. Ancaq “gəl” 
deyəndə birinci özün qabağa gedir, sonra o biriləri yanına 
çağırırsan. 
Bu hərəkətlərinə görə həmişə əsgərlər tərəfindən 
sevilir, hörmət olunurdu. İş vaxtı özünü əsgər sayırdı, 
komandir yox. O qədər səmimi və təvazökar idi ki, bəzi 
əsgərlər tərxis olunandan illər sonra belə zəng vurub 
əhvalını soruşurdular. Dedim: 
-Elə isə mən də səni korpusun qanunu ilə alış-verişə 
aparacam. 
-Necə? 
-Daha deməyəcəm ki, Həmid, gedək alış-verişə. 
Girəcəm mağazaya, deyəcəm ki, gəl, bir neçə şey 
bəyənmişəm, pulunu ödə. 
Sözümə xeyli güldü. 

---

155 
Onu süfrə başında tək qoymaq istəmirdim. Tox olsam 
da, yanında oturdum. Ona ilk dəfə süfrə hazırladığım 
gündə olduğu kimi, həvəslə yanında oturub gözümü ona 
dikdim. Bu, ən sevdiyim an idi. Yalnız bu zaman onun 
yorğun, ancaq mehriban üzünə doyunca baxa bilirdim. 
Yeməyini həmişə olduğu kimi, iştahla yeyirdi. Elə yeyirdi 
ki, mənim də ürəyim yemək istədi. Mayonezi götürüb 
qızardılmış kartofun üzərinə boşaltdı. Kotletdən tutmuş 
kartof qızartmasına qədər hər şeyi mayonezlə yeyirdi. Ay 
ərzində bəlkə iki-üç dəfə mayonez alırdıq. 
Yeməyin ortasında dözməyib, soruşdum: 
-Əzizim, bu gün xalçaları yumağa qalmışdın, bəs o biri 
günlər necə? Niyə digər iş yoldaşların evə vaxtında 
gedirlər, ancaq sən çox vaxt gec gəlirsən? 
Mayonez əlində dilləndi: 
-Bağışla, xanım. Doğrusu, bəzi günlər işlərim uzanır, 
mən sahmana salana qədər servis gedir. Sonra da ya maşın 
tapıb qayıdıram, ya da yolun çoxunu piyada gəlirəm. 
Həmidin iş yeri Qəzvindən bir neçə kilometr aralıdaydı. 
Buna görə də, servislə gedib-gəlirdi. İşinin uzandığını desə 
də, bilirdim ki, servisə gecikmə səbəbi işi deyildi. O, iki işi 
eyni zamanda görürdü; həm, briqadanın rabitəçisi idi, həm 
də tərbiyəvi işləri yerinə yetirirdi. Haradasa kömək edə 
biləcəyini görəndə də yardımını əsirgəmirdi. Aldığı 
maaşın qəpiyinə qədər halal olmasını istəyirdi. Buna görə 
işdə çox diqqətli olurdu, iş zamanı bir saniyə belə boş 
durmurdu. Rabitəçi işində çox təcrübəsi var idi. Müxtəlif 
imtahanlardan həmişə yüksək qiymət alırdı, bəzən də 
mükafat olaraq, bir neçə günlük məzuniyyət verirdilər, 
ancaq çoxundan istifadə etmirdi. 
Şam yeməyinə bibimgilə dəvət olunmuşduq. Adətən, 
cümə axşamı günləri bibimgilə gedir, cümələr də nahar 

---

156 
yeməyinə atamgildə olurduq. Bəzən həftənin ortasında da 
gedirdik. Çox az hallarda tək gedirdi. Evimin yaraşıqlı 
kişisinə dedim: 
-Həmid, bax ha! Yarım saatdan sonra yola çıxacağıq. 
Sən dur, indidən hazırlaş! 
Televizorun qarşısında oturub onu gözlədim. Saçını bir 
neçə dəfə darayıb zarafata dedi: 
-Nə vaxt anamgilə gediriksə, sən gec hazırlaşırsan. Mən 
də sənin anangilə gedəndə əvəzini çıxıram. 
Gülüb dedim: 
-Sənin bəzənməyin çox vaxt aparsa da, ürəyimi yaman 
ovsunlayır, Həmid can! 
Küçənin başına çatan kimi taksiyə mindik. Sürücü 
xanım müğənninin oxuduğu musiqinin səsini çox açmışdı. 
Həmid gülərüzlə dedi: 
-Ağa, mümkünsə xanımın səsini azaldın, ya da varsa, 
yerinə kişi müğənnini oxut. 
Sürücü Həmidin danışıq tərzinə gülüb musiqini 
sündürdü. Həmid dedi: 
-Problem yoxdur, nə qoyursan-qoy, sadəcə, oxuyan 
xanım olmasın. 
-Yox, qardaş, sənin bir sözün mənə bəsdir. Yolboyu 
danışıb-gülərik. Belə daha yaxşıdır. 
Sürücü elə bildi ki, Həmid hövzə tələbəsidir. Çatana 
kimi Həmidlə ancaq deyib-güldülər. Maşından düşəndə 
Həmid həmişəki cümləsini dedi: “Minnətdaram! Bir dünya 
minnətdaram!” O nə qədər israr etsə də, sürücü pul 
götürmədi. Həmişə taksidən düşəndə çalışırdı ki, pulu 
qədərincə versin. Bəzən sürücünün az istədiyini hiss 
edəndə deyirdi: “Ağa, az olar ha! Elə hesabla, xəcalətli 
qalmayaq”. 

---

157 
Bibimgilin evlərinin girəcəyində dörd pilləkən var idi. 
Ondan sonra eyvan, eyvandan sonra da otaqlar gəlirdi. 
Həmid həmişə pillələrin dördünü bir addıma qalxırdı. Bu 
dəfə də elə etdi. Dedim: 
-Deyəsən, ata-ananı görən kimi kefin açıldı, uşaqlığın 
yadına düşdü. Bax, indi oldun yeddi-səkkiz yaşlı dəcəl 
Həmid! 
Səid və yoldaşı da gəlmişdi. Şam yeməyindən sonra bir 
yerdə televizora baxırdıq. Serialın ortasında bibim nar 
gətirdi. Bilirdim ki, Həmidin ən çox sevdiyi meyvə nardır. 
Buna görə öz payımı da ona verdim. Narı o qədər sevirdi 
ki, mövsüm zamanı hər dəfə evə gələndə iki-üç kilo alıb 
gətirirdi. Ancaq özünə əziyyət verməyib deyirdi: 
-Fərzanə, istəyirəm narları dənələyəsən, televizorun 
qarşısında oturub qaşıqla yeyək. 
Əza dəstəsinə və ya idman zalına gedəndə də narları 
dənələyib, böyük bir qaba tökürdüm. Nar dənələrinin 
qızartısını 
görəndə 
şirin 
xəyallara 
dalıb, 
uşaqlıq 
şeirlərimizi dodaqaltı zümzümə edirdim: