Яли Камали архивиндяки «Короьлу» дастанынын


Qorqudun kitabı bir hökmdara ithaf edilmişdir



Yüklə 1,4 Mb.
səhifə29/54
tarix14.12.2023
ölçüsü1,4 Mb.
#179131
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   54
min Abid hmdov Azrbaycan turklrinin

Qorqudun kitabı bir hökmdara ithaf edilmişdir
Kitabın yazılış tərzi qəti olaraq bütün hekayələrin dolayısilə kitabın bir hökmdar adına ithaf edildigini göstəriyor. Bu hökm­darın adı kitabın bir yerində belə yad ediliyor: bunun için kim olduğu məlum degil. Yalnız bu hökmdar hər yerdə “Xan” kəl­məsilə yad ediliyor. Tək-tük “sultan” sifətilə xitab olunuyor.
Qorqud kitabındakı müqəddimə parçaları, gərək hekayələrin həpsi “xanım hey...” xitabilə başlıyor. Bu cəhətdən “Min bir gecə” hekayələrində gecə başlamalarınə çox bənziyor. Hər hekayə nəti­cədə əski bir molla tərəfindən yapılan dua kibi “xan”ın ömürlərinə dua ediliyor, ona “Məhəmməd”dən “şəfaət” diləniyor. Bundan ki­ta­bın bir xan adına yazıldığını çıxarmaq olduğu kibi əskidən çadır və sonradan saraya da mal olan xan və bəg qonaqlıqları əsnasında bir xana xitabən söylədigi ehtimalı da uzaq degildir.
Fəqət əsərin ümumi yazılış tərzi kitabın xan adına yazıldığı ehtimalını daha çox həqiqətə yaxlaşdırıyor. Bunu göstərən hekayə qanundakı “xeyirli dua”lardan sərf-nəzər xan adına yazıldığını göstərmək üçün yalnız bir nümunə göstərəlim:
“Qərə ölüm gəldikdə keçət versün sağlıq ilə sağırın dövlətin həq artursin ol öndə kim yucə tənri dust olub əni mədəd irsün, yum verəyin xanım, yerlü qərə tağların yığılmasun, kölgəlicə qaba ağa­cın kəsilməsin, qamən aqan görkli suyın qurıməsun, qanadlərin uclərı qırılməsun, çaparkən ağboz atın büdrəməsün, çalışəndə qərə polat üz qılıcın gödəlməsin, dürtüşərkən ala kəndərin ufanməsün, ağ birçəklü anan yeri behişt olsun, ağ səqqallu baban yeri uçmağ olsun, həq yandıran çırağın yana tursun, qadir tənri səni namərdə möhtac eyləməsün” (səhifə 20-21).
Kitabda ara-sıra görülən “Sultan” kəlməsi ilə də yenə eyni hökmdarə xitab ediliyor:
“Məgər sultanım genə yazın buğayı saraydən çıxardılər, üç kişi sağ yanındən, üç kişi sol yanındən dəmür zəncirlər bəğli tutmışlərdi”.
“Məgər sultanım, Dirsə xanın oğlancığı üç dəxi ordı uşağı aşuq oynərlərdi”.
Bu təhlilləri təqib edərkən Qorqud hekayələrinin Drezden­dəki nüsxəsinin bir hökmdarın xüsusi arzusu ilə toplanmış olduğu da xatirə gələ bilir. Qorqud kitabının daha çox izahatı ehtiva edən ayrı bir nüsxəsi bulunduğu təqdirdə şübhəli cəhətlərin bir çoxu aydınlaşmış olacaqdır.



Yüklə 1,4 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   54




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin