Yaşil iNKİŞAF: enerji SƏMƏRƏLİLİYİ VƏ alternativ məNBƏLƏR 2 yaşil iNKİŞAF

II dövr - 2020-2030-cu illəri əhatə edir ki, burada yaşıl iqtisadi sitemin 
elementlərinin formalaşdırılması nəzərdə tutulur.
- 
III dövr - 2030-2050-ci illərə təsadüf edir. Bu dövrdə artıq yaşıl iqtisadi 
sistem bəhrə verir və davamlı inkişaf təmin olunur.
I dövrdə buraxılan səhv, digər dövrlərdə sistemin səmərəsini azalda bilər. 
Bu haldan isə daha çox İEOÖ narahatdırlar. Çünki İEÖ-in əhalisi insan inki-
şafı indeksinə, xüsusilə, təhsilin səviyyəsinə görə öndədirlər. Nəticədə, İEÖ 
ilk pilləni daha uğurla tamamlayıb, II mərhələyə qədəm qoya biləcəyi halda, 
İEOÖ birinci dövrdə insan kapitalının qıtlığına görə uğursuzluqla üzləşə 
bilərlər. Elə buna görədir ki, bəzi İEOÖ yaşıl iqtisadiyyatın İEÖ-in yeni bir 
siyasi oyunu olduğuna güman edirlər. Bu səbəblə İEOÖ-ə, xüsusilə, neft-qaz 
kimi təbii ehtiyatlarla zəngin olan ölkələrə daha ehtiyatla yanaşılmalıdır. I 
dövrün İEOÖ-də də uğurla başa çatması üçün  İEÖ-in dəstəyinə ehtiyac var. 
Bu yardım aşağıdakı formalarda özünü göstərə bilər:

---

- 42 -
YAŞIL İNKİŞAF: ENERJİ SƏMƏRƏLİLİYİ VƏ ALTERNATİV MƏNBƏLƏR
-  Maariflənmə və islahatlara adaptasiya olunmaq üçün təlimlər, kurslar və 
konfranslar təşkil etmək;
-  R&D sahəsində əməkdaşlığı genişləndirməklə İEOÖ-i müasir dövrün 
ən qiymətli resurslarından olan informasiya ilə təmin etmək; 
-  KİV-ə yaşıl iqtisadiyyatın təbliğatı istiqamətində maddi dəstək vermək;
-  İEOÖ-də su qıtlığı probleminin sistemli şəkildə həllinə yardım etmək;
-  Yaşıl iqtisadiyyat üçün potensial sahə olan kənd təsrrüfatına investisiya 
yatırmaq;
-  Bərpa olunan təbii resurslarla zəngin ölkələrə alternativ enerji 
mənbələrinin inkişafı üçün xarici birbaşa və portfel investisiayaları yatır-
maq;
-  Yaşıl iqtisadiyyat sahəsində uğurlu və eyni zamanda uyğun praktikanı 
belə ölkələrə transfer etmək;
-  Təşəbbüskar addımlarda İEOÖ-in iqtisadi durumunu nəzərə almaq və s.
İEÖ iqtisadi cəhətdən zəif olan ölkələrə bu və ya başqa formada yardım 
göstərməyəcəyi təqdirdə onların təşəbbüskar tədbirləri uzunmüddətdən 
sonra özlərinə də ziyan verə bilər. Çünki yaşıl iqtisadiyyat sistemli olmağı 
tələb edir, sistemdə isə bir elementin inkişaf edib digərinin kənarda qalması 
sonda sistemin pozulmasına gətirib çıxaracaqdır.
Yaşıl iqtisadi sistemə nail olmaq o demək deyildir ki, bütün problemlər 
həll olunmuşdur. Beləki, bəzi problemlər vardır ki, onların həlli hələ də sual 
altındadır. Məsələn, küləkdən elektrik enerjisi hasil edilərkən quşların məhv 
olması, hibrid vasitələrin istismar müddəti bitdikdən sonra yararsız batare-
yaların ətraf mühit üçün zərəri və s. çağırışlar qalmaqdadır.
Biz yaşıl iqtisadiyyatın mənfi tərəflərini nəzərdən keçirsək də, onun 
üstünlükləri çatışmayan tərəflərindən daha çoxdur. Buna görə də yaşıl iqti-
sadiyyata davamlı inkişafa aparan alternativsiz yol kimi önəm verilir.