Yaz›flma Adresi / Address for Correspondence
Yüklə 320,6 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Akhan S et al.
- HBeAg-pozitif
- Telbivudin: LdT
- Tenofovir: TDF
- İnterferon/Pegile İnterferonlar
- HBeAg-Pozitif Hastada Tedaviye Yanıtın De- ğerlendirilmesi ve Uzun Dönem Sonuçları Pegile İnterferon
- Lamivudin, Telbivudin ve Adefovir
- Tablo 4. Kronik Hepatit Bde Tedavi Türlerine Göre Virolojik Yanıt Tanımları (89) İnterferon ve Pegile İnterferon Tedavisi Virolojik yanıt
- Kalıcı virolojik yanıt
- Histolojik yanıt
- HBeAg-Negatif Hastada Tedaviye Yanıtın De- ğerlendirilmesi ve Uzun Dönem Sonuçları Pegile İnterferon
- Tenofovir: TDF’nin
- Nükleoz(t)id Analoglarına Karşı Viral Direnç ve Direncin İzlemi
|
Tedavi Lamivudin: 1998 yılında HBV tedavisi için onay almıştır. LAM, HBV infeksiyonu tedavisinde uzun yıllar ilk seçenek ola- rak kullanılmıştır. İlacın düşük genetik bariyeri nedeniyle kolay direnç gelişmektedir. Direnç saptanan hastalarda karaciğerin histolojik iyileşmesi durmakta ve alevlenmeler görülebilmek- tedir. Bu sorunlar nedeniyle yeni ilaçlar kullanıma girmiş ve tedavi yaklaşımları önemli değişiklikler geçirmiştir (112,113). Kısa süreli kullanımda LAM ile yüksek bir yanıt hızı elde edi- lirken, uzun dönemde Tirozin-Metionin-Aspartat-Aspartat (YMDD) mutasyonuna bağlı olarak biyokimyasal ve virolojik alevlenme gelişebilmektedir. Bu nedenle günümüzde LAM’ın uzun süreli tedavi gerektiren KHB için ilk seçenekler arasında yer almaması daha uygun görülmektedir (114). LAM tedavisi immünosüpresif tedavi alan hastalarda kısa süreli kullanım- larda ön plana geçmektedir.
yılında almıştır (115). Etkinliğinin yavaş olması, genetik bari- yerinin düşük olması, nefrotoksisite potansiyelinin ve maliye- tinin yüksek olması nedeniyle daha güçlü antiviral ajanların Akhan S et al. Kronik Hepatit B Virusu İnfeksiyonunun Yönetimi 9 Şekil 3. HBeAg-pozitif ve HBeAg-negatif kronik hepatit B hastalarında izlem ve tedavi kararı (89). *3-6 ay arayla en az 3 kez normalin üst sınırını geçmemesi. † 3-6 ay arayla en az 2 kez normalin üst sınırını geçmesi. ‡ İleri karaciğer hastalığı olmayan veya HDV koinfeksiyonu / süperinfeksiyonu olmayan hastalarda. HBV DNA <2000 İÜ/ml ALT HBV DNA 2000-20 000 İÜ/ml ALT >NÜS
†
HBV DNA ≥2000-20 000 ALT ≥2xNÜS Karaciğer biyopsisi önerilmez (Yaş >30, ailede HSK ve siroz öyküsü varsa önerilir) Karaciğer biyopsisi önerilir Tedavi önerilir Karaciğer biyopsisi önerilebilir HBeAg-pozitif HBV DNA ≥20 000 İÜ/ml ALT ≥2xNÜS HBV DNA ≥2000 İÜ/ml ALT >1xNÜS HBV DNA <2000 İÜ/ml ALT İzlem önerilir ‡ Karaciğer biyopsisi önerilir Tedavi önerilir Karaciğer biyopsisi önerilebilir kullanıma girmesinden sonra KHB tedavisindeki ilk seçenek- ler arasından çıkmıştır (116). 18 yaş altı KHB hastalarının oral antiviral tedavisinde indikasyonu olan tek ilaç olmasından dolayı bu grupta önemini korumaktadır. Telbivudin: LdT, HBV tedavisinde kullanım onayını 2006 yılında almıştır. LAM’a göre daha etkili olduğu gösterilmiş- tir. Gebe (kategori B) ve viral yükü düşük olan naif has- talarda ilk tedavi aşamasında yeğlenebilir. Ancak 3-6 ay- lık takiplerle direnç açısından izlenmesi gerekir (117,118). Glomerüler filtrasyon hızını yükseltme özelliğinden dolayı kronik böbrek hastalığında ideal tedavi seçeneği gibi dur- maktadır (119). Entekavir: ETV, HBV tedavisinde kullanım onayını 2005 yılında almıştır. ETV, TDF dışındaki nükleoz(t)id analogları (NA) ile karşılaştırıldığında, genetik bariyerinin yüksek ol- ması nedeniyle daha güçlü HBV DNA baskılaması sağla- maktadır. ETV ile yapılan birçok çalışmalarda HBeAg-negatif ve HBeAg-pozitif hastalarda genotipik direnç hızlarının dü- şük (%1.2) olduğu görülmektedir (120). Direnç gelişme hızı düşük olmakla birlikte “sıfır” da olmadığı için yakın izlem önerilmektedir (121). LAM ile aynı direnç profiline sahip olduğundan LAM direnci olan hastalarda kullanılmaması daha uygundur.
girmiş, yapısal olarak ADV’ye benzeyen bir nükleotid analo- ğudur. Genetik bariyeri yüksek olan etkili bir antiviraldir. Ye- dinci yılında TDF’ye direnç saptanmamıştır (122). Kategori B olması nedeniyle gebelerde yeğlenmesi önerilmektedir. Gü- nümüz koşullarında en uygun tedavi protokolleri arasında yer almaktadır (123).
ve kullanım süresinin sınırlı olması nedeniyle standard inter- feronların yerini almıştır. PegIFN yanıt hızlarının yüksek ol- masına karşın, uzun süreli izlemde relaps hızlarının yüksek olduğu saptanmıştır. Ancak kullanımının yararlı olabileceği düşünülen bazı hastalarda kullanılabilir. Başlangıç ve tedavi sonu viral yük, yaş ve genotipe göre virolojik yanıt öngörüle- bilmektedir. HBV DNA 2000-20 000 İÜ/ml olan ve ALT düzeyi >2 NÜS veya karaciğer biyopsisinde orta derecede inflamas- yon ve fibrozu olan genç hastalarda önerilmektedir (89). KHB’de tedavi yanıtı için kullanılan çeşitli parametreler vardır. Bunlar biyokimyasal yanıt, virolojik yanıt, serolojik ya- nıt, histolojik yanıt ve tam yanıt olarak sınıflandırılmaktadır (89,124). Uygulanan tedavi türlerine göre virolojik yanıt ta- nımları Tablo 4'te gösterilmiştir.
merkezli bir çalışmada, 48 haftalık tedaviden sonra PegIFN a-2a’nın gerek tek başına gerekse LAM ile kombinasyonunun, tedavi sonrası 24. haftada HBV DNA’nın baskılanması açısından bir farkı bulunmamıştır (%14/%14) (125). HBeAg serokonversi- yonu açısından bakıldığında ise 48. hafta sonunda tek başına PegIFN alan grupta HBe serokonversiyonu %27 iken, PegIFN a-2a+LAM alan grupta bu hız %24 olarak bulunmuştur. Aynı hız- lar tedavi sonrası 24. haftada %32 ve %27 olarak saptanmıştır. HBsAg serokonversiyonu ise 72. hafta sonunda her iki grupta da %8 olarak bulunmuştur. Aynı grup hastada benzer bir tasarımla yapılan çalışmada ise, HBeAg-pozitif 307 hastada HBV DNA’nın saptanamaz düzeylerde bulunma hızı tedavi sonrası 26. haftada tek başına PegIFN a-2b alan grupta %9 iken, LAM ile kombine edilmiş grupta %7 olarak bulunmuştur (126). HBeAg serokon- versiyonu açısından bakıldığında ise 52. hafta sonunda tek ba- şına PegIFN a-2b alan grupta anti-HBe serokonversiyonu %25 iken, PegIFN a-2b + LAM alan grupta bu hız %22 olarak bulun- muş; aynı hızlar tedavi sonrası 26. haftada her iki grupta da %29 olarak saptanmıştır. HBsAg serokonversiyonu ise tedavi sonrası 26. hafta sonunda her iki grupta da %7 olarak bulunmuştur.
LdT ve ADV’nin KHB’nin uzun süreli tedavisindeki yeri, git- tikçe artan bir biçimde sorgulanmaktadır. Bu üç antiviralle ilgili en önemli sorun uzun dönemdeki direnç gelişimidir. Her üçünün de genetik bariyerinin düşük olmasından dolayı, bu ilaçlar genetik bariyeri yüksek antiviraller bulunmadığı ya da kullanılmasının uygun olmadığı durumlarda önerilmektedir (89). LAM ve ADV’nin beş yıl sonunda geliştirdikleri direnç hızları sırasıyla %70 ve %29’u bulmaktadır. LdT, LAM’a oran- la daha potent bir antiviral olmasına karşın, hem bazal HBV DNA düzeyleri yüksek hastalarda hem de tedavinin altıncı ayında saptanabilir HBV DNA’sı bulunan grupta yüksek di- renç hızları söz konusudur (127).
direnç gelişimi açısından genetik bariyeri yüksek iki antivi- 10
saptanabilir düzeyde olması. Histolojik yanıt: Fibroz skorunda kötüleşme olmaksızın nekroinflamatuar aktivite skorunda en az 2 puan düzelme olması. Tam yanıt: Biyokimyasal ve virolojik yanıtla birlikte HBsAg’nin kaybolması. Tedavi sonu yanıt: Tedavi bitiminde elde edilen yanıt. ralden biridir. HBeAg-pozitif hasta grubunda tedavi öncesi bazal HBV DNA düzeyi, oral antiviralin etkinliğinin değer- lendirilmesinde çok önemlidir (128). ETV tedavisine 96 hafta sonraki yanıtın değerlendirildiği bir çalışmada, başlangıçta- ki viral yükün yüksek (10 9 kopya/ml) olması, virolojik yanıt için negatif bir belirteç olarak saptanmıştır. Tedavinin 96. haftasındaki virolojik yanıt, viral yükü yüksek olan hastalar- da %68; başlangıçtaki viral yükü düşük olanlarda ise %86 olmuştur (129). Tenofovir: KHB tedavisinde yaygın olarak kullanılan ve di- renç gelişimi açısından genetik bariyeri yüksek iki antiviralden diğeri olan TDF’nin ise son olarak yedinci yıl verileri açıklanmış- tır. Altıncı yılda virolojik baskılanma hızı %99 iken, bu hız yedinci yılın sonunda da %99 olarak bildirilmiştir. HBeAg kaybı %50’den %55’e, HBeAg serokonversiyonu ise yedinci yılın sonunda %40’a yükselmiştir. HBsAg serokonversiyonu ise altıncı yılda %11 iken, yedinci yılın sonunda %12’ye yükselmiştir (122). HBeAg-Negatif Hastada Tedaviye Yanıtın De- ğerlendirilmesi ve Uzun Dönem Sonuçları Pegile İnterferon: Peg-IFN a-2a tedavisinin kesilmesinden sonraki kalıcı virolojik yanıt hızı %20 dolaylarındadır. NA’nın 12. ayda kesilmesi durumunda kalıcı virolojik yanıt ise %5 ola- rak saptanmıştır (89). İnterferonlar immün modülatör olarak antiviral etki gösterirler. Günümüzde kullanılan PegIFN (a-2a ve a-2b)’lerin en önemli avantajları tedavi sonunda daha yüksek HBsAg kaybı görülmesi ve tedavi sürelerinin belirli olmasıdır. Ancak yüksek tedavi maliyetleri ve ciddi ilaç yan etkilerinin yanı sıra tedavi bitiminden sonraki kalıcı virolojik yanıt hız- ları da çok yüksek değildir. Ayrıca IFN’lerin tedavi başarıları virusun genotipiyle de yakından ilişkilidir. Genotip A ve B’de tedavi yanıtlarının genotip C ve D’ye göre daha iyi olduğu bilinmektedir (130,131). Ülkemizdeki HBV infeksiyonlarının neredeyse tamamı genotip D’dir (132). Genotip D hastaları- nın IFN tedavisine en az yanıt veren hasta grubunu oluşturdu- ğu ve bu hızın yaklaşık %25 kadar olduğu çeşitli çalışmalarda gözlenmiştir. Ayrıca tedavi bitiminden sonraki kalıcı virolojik yanıt üzerine kullanılan PegIFN türünün bir etkisinin olmadı- ğı çeşitli çalışmalarda gösterilmiştir. Ülkemizde yapılan çok merkezli bir çalışmada da tedavi bitiminden sonraki kalıcı vi- rolojik yanıt hızı PegIFN a-2a grubunda %17.2, PegIFN a-2b grubunda ise %18 olarak bulunmuştur (133). Lamivudin: LAM ile HBeAg-negatif hastaların uzun dönem (5 yıllık) tedavisinde virolojik yanıt %30-35 arasında olmakta ve özellikle 24. haftada HBV DNA’nın negatifleşmesi bunda belirleyici olmaktadır (pozitif prediktif değeri ~%90) (134). HBeAg-negatif 636 naif hastanın 5 yıl boyunca izlendiği bir çalışmada beş yılın sonunda hastaların %70’inde direnç ge- lişmiştir. Kalan 191 hastanın tedavisi sürdürüldüğünde bun- ların da %33’ünde direnç geliştiği, %67’sinde viral süpresyo- nun sürdüğü ve toplam olarak %11.7 oranında HBsAg kaybı gözlenmiştir (115). İlacın genetik bariyerinin düşük olması nedeniyle kolay direnç gelişmekte, direnç oranı ikinci yılın sonunda %38 ve beşinci yılın sonunda %65’e ulaşmaktadır. Direnç saptanan hastalarda karaciğerin histolojik iyileşme- si durmakta ve alevlenmeler görülebilmektedir. Bu sorunlar nedeniyle LAM’ın HBV infeksiyonu tedavisinde ilk seçenekler arasında yer alması uzun ömürlü olamamıştır. Ancak uzun yıllardır kullanıldığı gebeler gibi özel hasta gruplarında güve- nirliğine ilişkin deneyim çoktur (135). Telbivudin: Yapılan çalışmalarda 2 yıllık tedavi sonucun- da HBV DNA ≥10 9 kopya/ml ve ALT ≥ 2xNÜS olan hastalarda virolojik yanıt hızı %89.1, direnç hızı ise %3.1 olarak saptan- mıştır (136). Başka bir çalışmada, LdT ile tedavinin dördüncü yılında HBeAg-negatif hastaların %86’sında HBV DNA sapta- namaz düzeydeyken, kümülatif direnç hızı %10 olarak bildi- rilmiştir (137).
nin ikinci yılında değerlendirilmesi gerekir (116). ADV tedavi- sinde 5 yıllık tedavi sonucunda virolojik yanıt %70 dolayında saptanırken, HBsAg kaybı %5 kadardır (134). LAM’dan farklı bir direnç profiline sahiptir. Tedavinin ikinci yılında %3, be- şinci yılında %20-29 oranında direnç gözlenmektedir (138). Birçok ülkede halen kullanılmasına karşın daha güçlü antivi- ral ajanların keşfedilmesinden sonra KHB tedavisinde ilk se- çenekler arasından çıkmıştır (116).
ların %90’ında HBV DNA saptanamayacak düzeylere inmiş- tir (89,116). Beş yıl kullanımdan sonra HBeAg-negatif naif hastaların %95’ten fazlasında HBV DNA düzeyleri saptana- mayacak düzeye inmektedir (139). Ülkemizde 2210 hasta verisinin değerlendirildiği bir meta-analizde 48. ayda hasta- ların %99.6’sında viral yük saptanamaz düzeyde bulunmuş- tur (127). Ayrıca uzun süre ETV tedavisi sonrası başlangıçta fibroz skoru >2 olan hastaların %72’sinde fibroz skorunun 0-1’e gerilediği gösterilmiştir (140). ETV direnci naif hasta- larda nadir olup, 5 yıllık tedavi sonunda %1.2 dolaylarında iken LAM direnci olanlarda ikinci yılda %9’lara ulaşmaktadır (116).
ADV’den daha etkili olduğu gösterilmiştir (141,142). Çok mer- kezli GEMINIS çalışmasında, HBeAg-negatif naif hastalarda 24. ayda virolojik yanıt %94 olarak saptanırken, altı yıllık te- davi sonunda HBeAg-negatif hastalarda saptanamayan HBV DNA oranı %99 olarak bulunmuştur (139). TDF tedavisinde 6 yıllık izlemlerde ilaç direncine rastlanmamıştır (143). Baş- ka bir çalışmada TDF kullanımıyla 5 yıllık izlemde hastaların %87’sinde histolojik iyileşme, %51’inde ise fibrozda gerileme olduğu gösterilmiştir. Yine bu çalışmada izlenen 641 hastanın yalnızca 9’unda ilaç kesmeyi gerektirecek bir yan etki gözlen- miştir (123). Öneriler 1. PegIFN, seçilmiş özel hasta gruplarında ilk seçenek olma- lıdır. 2. LAM, genetik bariyeri düşük bir antiviral olması ve kolay direnç gelişebilmesi nedeniyle KHB tedavisinde ilk seçe- nekler arasında yer almamalıdır. LdT, LAM’a oranla uzun dönem direnç gelişim hızları daha iyi gibi görünse de, HBeAg-pozitif KHB tedavisinde ilk seçenekler arasında yer almamalıdır. 3. Dirence karşı yüksek bariyeri olan ETV ve TDF'nin, gerek HBeAg-negatif, gerek HBeAg-pozitif hastalarda ilk seçe- nek olarak kullanılmaları düşünülmelidir. 4. Gebe hastalarda kategori B’de yer alan LdT ve TDF yeğ- lenmelidir. Akhan S et al. Kronik Hepatit B Virusu İnfeksiyonunun Yönetimi 11 Nükleoz(t)id Analoglarına Karşı Viral Direnç ve Direncin İzlemi KHB’nin NA ile tedavisinde gelişen ilaç direnci, önemli bir sorundur (144). Bunun en önemli nedeni HBV polime- raz genindeki (pol) mutasyonlardır. Bu mutasyonlar ya ilaca yanıtsızlığa yol açar (primer ilaç direnci mutasyonları) ya da dirençli HBV varyantlarının azalmış olan replikasyon kapasi- tesini artırır (kompansatuar mutasyonlar) (145). Öte yandan, HBV’nin viral kinetiği nedeniyle KHB’li hiç tedavi almamış (naif) bireylerde de NA ile ilişkili mutasyonlar ortaya çıkabil- mektedir (146). KHB’de HBV replikasyonu yaklaşık olarak >10 12-13
viriyon/ gün kapasitesindedir (147). Ayrıca HBV, RT enziminin hata düzeltme yeteneğinden yoksun olması nedeniyle, viral rep- likasyon sırasında tüm HBV genomunun her bir bazında, 10 -5
lebilmektedir (148). Bir çember biçiminde olan HBV genomundaki düzenleme- nin sonucu olarak, revers transkriptaz enzimini kodlayan po- limeraz geni (pol) ile HBsAg’yi kodlayan yüzey geni (S) çakış- ma gösterir. Bir bakıma, antiviral tedavinin hedefini kodlayan genle, aşının oluşturduğu antikorların hedefini kodlayan gen, üst üste gelmiştir. KHB’nin NA ile tedavisi sırasında polime- raz geni birtakım mutasyonlara uğrarsa, bu mutasyonlar aynı zamanda HBsAg’nin “a” determinantında da değişikliklere neden olur (149,150). Bu değişiklikler, KHB progresyonunda relapslar, aşıyla HBV infeksiyonunun önlenememesi, hepatit B immün globülini (HBIG) ile pasif immünizasyonun etkisiz kalması ve HBsAg’nin tanı testlerince saptanamamasıyla sonuçlanabilmektedir (149). LAM’ın tedavide uzun yıllar yay- gın olarak kullanılmasının, HBsAg değişikliği gösteren mu- tantların ortaya çıkmasına yol açabileceği ileri sürülmüştür. “Antiviral drug-associated potential vaccine escape mutant” (ADAPVEM) şeklinde adlandırılan bu mutantlar nedeniyle KHB’nin NA ile tedavisiyle ilgili olarak pol geninin yanı sıra
daki değişiklikler kalıcı olabilen böyle dirençli HBV suşları, kişiden kişiye aktarılabilir ve bunun halk sağlığı üzerinde önemli etkileri olabilir (150,151). Bu nedenle KHB’li bir hastada etkin bir NA tedavisi, ilaca dirençli suşların seçilmesini önlemeli ve meydana gelen tüm viral varyantları baskılayabilmelidir (152). LAM ve LdT kulla- nımının yaygın ya da zorunlu olduğu popülasyonlarda (ülke- mizde bir süre öncesine kadar geçerli olan SUT’a göre KHB’li hastalarda HBV DNA düzeyi <10 7 İÜ/ml ise NA tedavisi yalnız LAM ya da LdT ile başlatılabilmekteydi) primer ve kompan- satuar ilaç direnci mutasyonları sıklıkla saptanmaktadır (153- 156). KHB’li hastaların NA tedavilerinde ortaya çıkabilen pri- mer ve kompansatuar ilaç direnci mutasyonları ve S geninde yol açtıkları aminoasid değişiklikleri Tablo 5’te görülmektedir. KHB’li hastaların NA tedavilerinde HBV genomunun RT bölgesi, primer ilaç direnci mutasyonları yönünden analiz edilirken, bu bölgeyle çakışan S geni mutasyonlarının da birlikte analiz edilmesi metodolojik olarak mümkündür. Bu amaçla HBV DNA’nın analizinde popülasyon sekanslama yönteminin seçilmesi yararlı olacaktır (153,154). Popülasyon sekanslama yöntemiyle bilinen NA direnci mutasyonlarının yanı sıra kompansatuar mutasyonlar da saptanabilmekte ve yeni mutasyonlar tanımlanabilmektedir. HBV pol geninde NA hedef bölgesinde meydana gelen kompansatuar mutas- yonlar, KHB’li hastaların tedavilerinde gereksiz ya da hatalı ilaç değişiklikleri yapılmasına yol açmaktadır. Hem NA naif hem de LAM ve/veya ADV tedavisi alan KHB hastalarında rtQ215H/Q/P/S kompansatuar mutasyonları sık saptanmak- tadır (153-157). Bu nedenle NA tedavilerinde yapılacak ilaç değişikliklerinde ve rasyonel bir NA yönetiminde HBV ilaç di- renci analizleri yapılması önemlidir. Öneriler 1. HBV ilaç direnci mutasyon analizi klinik tedavi yönetimi- nin bir parçası olmalıdır. 2. Genetik bariyeri düşük olan ilaç tedavilerindeki rejim de- ğişiklikleri, HBV ilaç direnci analizine göre rasyonel olma- lıdır.
3. KHB’li hastaların tedavilerinde gereksiz ya da hatalı ilaç değişiklikleri yapılmasına yol açmamak için kompansatu- ar mutasyonlar mutlaka gösterilmelidir. 4. KHB’li bir hastada etkin bir NA tedavisi, ilaca dirençli suş- ların seçilmesini önlemeli ve meydana gelen tüm viral varyantları baskılamalıdır. 5. HBV genomunun pol geninde primer ve kompansatuar mutasyonların tümü aynı anda analiz edilmeli ve bu amaç- la analiz tekniği olarak HBV DNA popülasyon sekanslama seçilmelidir. 6. HBV genom organizasyonunda, pol geninin tamamen HBsAg proteinini kodlayan yüzey (S) geniyle çakıştığı ve meydana gelen primer ve kompansatuar mutasyonların HBsAg antijeninin “a” determinantında ve çevresinde bu- lunan yapı ve fonksiyonları etkileyebildiği akılda tutulma- lıdır.
Hepatit B’den Korunma Hepatit B’den korunmada HBV aşıları tüm dünyada 30 yıl- dan beri kullanılmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü tüm ülkeler- de yenidoğan bebeklerin aşılanmasını önermekte ve birçok ülkede uygulanmaktadır. Aşıların yapılmaması durumunda oluşabilecek aktif infeksiyon, kronik hepatit, siroz ve HSK yö- nünden tetkik ve tedavi maliyetlerinin yanı sıra yaşam kalite- si ve sağkalım da göz önünde bulundurulmalı ve aşılamanın önemi tartışılmamalıdır (164). HBV aşısı önceleri belli riskleri taşıyan kişilere önerilirken, günümüzde başta yüksek riskli olarak tanımlanan grup olmak üzere, HBV’den korunmak is- teyen herkesin aşılanması görüşü benimsenmektedir (165). Günümüzde kullanımdaki HBV aşıları, HBV’nin rekombi- nan DNA teknolojisiyle üretilmiş majör yüzey antijenini içerir. Çok sayıda rekombinan aşı vardır. Bu aşıların hem çocuklarda hem de erişkinlerde oldukça etkin ve güvenilir oldukları çok sayıda çalışmayla gösterilmiştir (166). 0, 1 ve 6. aylarda birer doz aşı uygulaması, en iyi antikor yanıtı alınan ve günümüzde yaygın olarak kullanılmakta olan aşı şemasıdır. 0, 1, 2 ve 12. aylarda birer doz aşı uygulaması ise hızlı yanıt elde edilmek istendiğinde uygulanan şemadır. Ayrıca 0, 10, 21. günlerde ve 0, 7, 28. günlerde birer aşının yapıldığı ve 12. ayda bir do- zun daha uygulandığı, hızlandırılmış aşı şemaları da bulun- maktadır. Aşı dozu çocuklarda 10 µg, erişkinlerde ise 20 µg şeklindedir (166,167). 12
Klimik Dergisi 2014; 27(Özel Sayı 1): 2-18 Aşılama sonrası koruyucu antikor düzeyinin 10 İÜ/ml ve üzerinde olması gerekir. Ancak yeterli antikor oluştuğu sapta- nan kişilerde sonradan antikor düzeyi bu değerin altına veya saptanamayacak düzeylere gelse bile HBV infeksiyonuna kar- şı koruyuculuğun sürdüğü bilinmektedir. Virusla tekrar karşı- laşıldığında bellek hücreleri tarafından antijenik yapı tanın- makta ve antikor yapımı uyarılmaktadır. Bu nedenle immün sisteminde sorunu olmayan kişilere rapel doz önerilmemek- tedir (166,167).
Yüklə 320,6 Kb. Dostları ilə paylaş:
|