Yengil atletika va uni
– 1981-yillar davomida ayollar o‘rtasida ko‘pkurash
Yüklə 6,17 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1922 – 1981-yillar davomida ayollar o‘rtasida ko‘pkurash
yengil atletika sport turi dasturlari tarkibida amalga oshirilgan o‘zgarishlar Ko‘pkurash dasturiga kiritilgan yengil atletika turlari № Yillar Turlari 1. 1922-yil 60m ga yugurish Nayza uloqtirish Uzunlikka sakrash 200m ga yugurish Balandlikka sakrash 2. 1933-yil 60m ga yugurish Yadro itqitish Balandlikka sakrash Nayza uloqtirish Uzunlikka sakrash 3. 1948-yil G‘ovlar osha 80 mga yugurish, Uzunlikka sakrash Yadro itqitish 200m ga yugurish Balandlikka sakrash 4. 1969-yil G‘ovlar osha 10 mga yugurish, Uzunlikka sakrash Yadro itqitish 200 mga yugurish Balandlikka sakrash 5. 1977-yil G‘ovlar osha 10 mga yugurish Uzunlikka sakrash Yadro itqitish 200 mga yugurish Balandlikka sakrash 6. 1981-yil G‘ovlar osha 10 mga yugurish Uzunlikka sakrash Balandlikka sakrash Nayza uloqtirish Yadro itqitish 800 mga yugurish 200 mga yugurish Djeki Djoyner Kersi tomonidan o‘rnatilgan rekord natija ehtimol, uzoq vaqt davomida rekordlar ro‘yxati tarkibida qolishi tahmin qilinadi. Yettikurash sport turi bo‘yicha ayol sportchilar 28-yildan buyon bahs olib borishmoqda. Biroq, erishilgan yutuqlarni takrorlash qiziq emasligi, yanada ko‘proq natijalarga erishishga intilish – bu inson tabiatiga xos xususiyat hisoblanadi. Shunday qilib, dastlab beshkurash ko‘rinishida ishlab chiqilgan yengil atletika sport turi keyinchalik yettikurash shaklida kuchga kirgan. Hozirgi vaqtda G‘arb olamida har-yili ayollar o‘rtasida super ko‘pkurash sport turi bo‘yicha o‘tkaziluvchi – «Double 520 Heptathlon/Tetradecathlon» musobaqasi borgan sari ommalashishi qayd qilinmoqda. Bu musobaqalar o‘z tarkibiga 14 ta yengil atletika sport turlarini jamlab olgan bo‘lib, musobaqalar ikki kun davomida o‘tkaziladi: 1 – kun: 100 metr masofaga tezlik bilan yugurish, balandlikka sakrash, 1500 metr masofaga yugurish, 400 metr masofaga tezlik bilan yugurish, yadro uloqtirish, 200 metr masofaga yugurish, 100 metr masofaga yugurish; 2 – kun: 100 metr masofaga tezlik bilan yugurish, balandlikka sakrash, 1500 metr masofaga yugurish, 400 metr masofaga yugurish, yadro uloqtirish, 200 metr masofaga yugurish, 100 metr masofaga yugurish. Hozirgi kunda ushbu sport dasturi bo‘yicha 22 marta dunyo birinchiligi musobaqalari o‘tkazilgan. Jumladan, rossiyalik ayol sportchi – I.Ilina ushbu musobaqalarda ikki karra g‘oliblikni qo‘lga kiritgan. Uning eng yaxshi natijasi – 10086 ochkoga teng hisoblanadi. 2002-yilda Finlyandiyalik ayol sportchi M.Kelo tomonidan yangi dunyo rekordi o‘rnatilgan bo‘lib, uning natijasi – 10798 ochkoni tashkil qiladi. Rasmiy vakolatga ega bo‘lgan shaxslar tomonidan ayollar o‘rtasidagi yengil atletika ko‘pkurash sport turi bo‘yicha musobaqalarni o‘tkazish bo‘yicha rasmiy o‘zgartirishlarni kiritish fikri ilgari surilsa, har doim ko‘pchilik mutaxasislar tomonidan bu holat o‘z – o‘zidan tushunli holat sifatida qabul qilinadi. Shunday qilib, 2001-yilda Edmonton shahrida (Kanada) o‘tkazilgan IAAF Kongressida ayollar o‘rtasidagi o‘nkurash sport turini rasmiy musobaqalar dasturi tarkibiga kiritish masalasi muhokama qilingan va 2008-yilda Olimpiada o‘yinlarida ayollar o‘rtasidagi o‘nkurash sport turini dastur tarkibiga kiritishga ko‘rsatma ishlab chiqilgan. Biroq, 2008-yilda Olimpiada o‘yinlarini yettikkurash sport turi bo‘yicha o‘tkazishga qaror qilingan. Ayollar o‘rtasidagi o‘nkurash sport turi musobaqalari erkaklar o‘rtasida o‘tkaziluvchi ushbu turdagi sport musobaqasi singari, odatda ikki kun davomida o‘tkazilishi belgilangan: 1 – kun: 100 metrga yugurish, disk uloqtirish, langarcho‘p bilan sakrash, nayza uloqtirish, 400 metr masofaga yugurish o‘tkaziladi; 521 2 – kun: 100 metr masofaga tezlik bilan yugurish, uzunlikka sakrash, yadro uloqtirish, balandlikka sakrash, 1500 metr masofaga yugurish amalga oshiriladi. Bu struktura IAAF Ayollar qo‘mitasi tomonidan tavsiya qilingan, bu ko‘rinishdagi ketma – ketlik tartibi o‘nkurash bo‘yicha erkaklar va ayollar o‘rtasidagi musobaqalarni birgalikda o‘tkazishda hakamlar korpusiga yordam berishi qayd qilinadi. Hozirgi kunda bir necha davlatlarda (Rossiya, Franstiya, Polsha, Germaniya, AQSh va boshqalar) ayollar o‘rtasida o‘nkurash sport turi bo‘yicha mamlakat miqyosida chempionat tashkil qilingan, shuningdek, bu sport turi bo‘yicha bir nechta Halqaro miqyosdagi musobaqalar ham o‘tkazilgan. Shunday qilib, bu sport turi bo‘yicha dastlabki Rossiyalik ayol sportchi A.Stenkova hisoblanib (2003-yil), uning umumiy to‘plagan ochkosi 7742 ni tashkil qiladi. Shuningdek,, ayollar o‘rtasida o‘nkurash bahslari tashkil qilinishi qisqa davri ichida 2004-yilda Fransiyada o‘tkazilgan musobaqalarda Qozog‘istonlik ayol sportchi – I.Naumenko 7798 ochko to‘play olgan va bu yo‘nalishda uchinchi yuqori natijani qo‘lga kiritgan. Hududiy musobaqalarda Missuri shtati Universitetida (AQSh) o‘tkazilgan o‘nkurash musobaqasida 2004-yilda Afinada o‘tkazilgan yettikurash bahslari kumush medali sohibi – Litvalik ayol sportchi A.Skuyte 8358 ochko to‘plagan va undan oldin dunyo miqyosida eng yaxshi natijani qayd qilgan Fransiyalik ayol sportchi – M.Kollonvill natijasini 216 ochkoga yaxshilashga muvafaq bo‘lgan. Ukrainada yengil atletika federatsiyasi tarkibida ayollar o‘rtasida o‘nkurash sport turi yo‘nalishid musobaqalar hali o‘tkazilmagan. Uzoq vaqt davomida o‘nkurash sport turi faqat erkaklar o‘rtasida o‘tkaziluvchi yengil atletika sport turi sifatida qayd qilingan, biroq davrlar o‘tishi bilan o‘z – o‘zidan an’analar ham o‘zgaradi. O‘nkurash sport turi iste’dodli yosh yengil atletikachi sportchilar o‘rtasida keng miqyosda qiziqish o‘yg‘otadi, o‘z navbatida ayol sportchilar o‘rtasida ushbu maksimal darajada murakkab va qiyin yengil atletika sport turi bo‘yicha ham dunyo miqyosidagi sovrinli o‘rinlarni egallash g‘oyasi rivojlantirilgan. |