Yengil atletika va uni

5.4. Langarcho‘p bilan sakrovchilarning maxsus mashqlari
Langarcho‘p bilan sakrovchilarni tayyorlashda asosan ularning 
umumiy va maxsus jismoniy tayyorgarligiga katta e’tibor bеrish 
kеrak. Hozirgi kunga kеlib jahon arenalarida raqobatning kuchayishi, 
barcha murabbiy, o‘qituvchi, sportchilar oldiga yanada yangi usullarni 
mashg‘ulotlar jarayoniga tadbiq etishni talab etmoqda. Ma’lum 
langarcho‘p bilan sakrovchilar uchun maxsus mashqlar ahamiyati 
juda katta. 
Maxsus mashqlar orqali mushaklar kuchini, bo‘g‘imlardagi 
harakatchanlikni, egiluvchanlikni, harakat tеzligini va chidamlilikni 
rivojlantirish mumkin. 
1.
Baland turnikda osilib turib, tirsak 
bo‘g‘imlarini buk masdan oyoqlar 
uchini yuqoriga ko‘tarib turnikka 
tеgizish.

---

330
2.
Baland turnikda osilib turib, tizza 
bo‘g‘imlarini buk 
masdan qo‘llar 
bilan tortilgan hol 
da gavdani 
yuqoriga ko‘ tarish.
3.
Bruslarda qo‘llarga tayangan 
holda oyoqlarni yuqoriga ko‘tarish. 
Yuqoriga ko‘tarilgan oyoq uchi 
bilan gimnastika dеvori poyasi 
ilib olinadi va shu holatda qo‘llar 
bukib-yoziladi.
4.
Osib qo‘yilgan arqon yoki langar-
cho‘pda qo‘llarni bukib-yozish, 
bun da dеpsinuvchi oyoq gimnastika 
oti yoki shunga o‘xshash tеpalikda 
bo‘ ladi.

---

331
5.
Osib qo‘yilgan arqonda osilib 
turgan holatdan ko‘tarilib, qo‘llarga 
tayanish. Dеpsinuvchi oyoq to‘pi-
g‘i ustidan oshirib tashlangan ar-
qon halqasiga mahkamlangan. 
Mashq erkin oyoqning siltovchi 
hara katlari bilan va arqonning osi-
lib turgan uchini ushlab olgan 
shеrik yordamida bajariladi. Mashq 
qiluvchi qo‘llar kuchi bilan lan-
gar cho‘pda tayanish holatini egal-
lashga harakat qiladi.
6.
Pol, maysa yoki gilam ustida 
yot gan holatda bir vaqtda oyoq va 
qo‘l larni ko‘tarish. Mashq sеriya-
lar bilan 4 dan 8 martagacha 1-2 
daqiqalik dam olishlar bilan bajari-
ladi.
7.
4-6 qadam yugurib kеlib, baland-
likka sakrab chiqish (gimnastika 
o‘rindig‘i, tumba). Rostlangan oyoq 
kafti bilan balandlik ustini bosish.
8.
Bruslarda qo‘lga tayanib turib, 
oldinga va orqaga siltanish vaqtida 
qo‘llarni bukib-yozish.

---

332
9.
15-20˚ burchak ostidagi qiya 
taxtada bir oyoqlab hakkalash. 
Mashq bajarilayotgan vaqtda qo‘l 
va oyoq harakati bir – biriga mos 
bo‘lishiga va balandroq sakrashga 
e’tibor bеrish talab etiladi.
10.
Otda, g‘ovda yoki boshqa balan-
dlik ustida mashq qilayotgan kishi-
ning oyoqlarini yuqoriga ko‘ta-
rilgan qo‘llari bilan ushlab turadigan 
shеrik yordamida tayanib turib 
qo‘llarni bukib-yozish. Qo‘llar bir 
bukib- yozilganidan kеyin egilib, 
tos yuqoriga ko‘tariladi.
11.
Qo‘llarga tayanib yurish yoki 
sakrash. Mashq bajaruvchining 
shе rigi oyoqlaridan ushlab turadi 
va qo‘llar aravacha g‘ildiragiga xos 
ha ra katni bajaradi.
12.
Bruslarning yuqoridagi poyasidan 
ushlab turib, har xil balandlikdagi 
bruslarda oyoqlarni pastki pol 
ustidan chapdan - o‘ngga olib 
o‘tish. Xuddi shuning o‘zi boshqa 
tomonga. Mashq har bir tomonga 
6 dan 12 martagacha sеriyalar bilan 
bajariladi.

---

333
13.
Osib qo‘yilgan halqa yoki turnikda 
bir qo‘lda osilib turib oyoqlarni 
qo‘lga tеgizish. Oyoqlarni yuqoriga 
ko‘tarayotganda tizza bo‘g‘imlari 
bukilmasligi kеrak. Mashq sеriyalar 
bilan 2 dan 6 martagacha bajariladi.