Yorqinoy mirzayeva tut ipak qurti

partenogenezdan sanoatda foydalanib bo‘lmadi, chunki urg‘ochi nasllar erkaklariga 
qaraganda kam ipak beradi. 
Faqat erkak nasl yetishtirish uchun B. A. Astaurov, keyinroq V. A. 
Strunnikovlar tomonidan androgenetik nasl olish usuli, ishlab chiqildi va 
takomillashtirildi. 
Androgenez deb rivojlanishning shunday yo‘liga aytiladiki, bunda urug‘langan 
tuxum o‘zining ovoplazmasi ishtirokida va ikkita spermatozoid yadrosining 
qo‘shilishi natijasida rivojlanadi. Tuxum yadrosi urug‘lanish jarayonida 
qatnashmaydi. 
Androgenetik erkak nasl olish usuli tuxumga ikki tomonlama ta’sir 

---

ko‘rsatishdan iborat. 
Birinchi ta’sir urg‘ochi nasl yadrosini rivojlanishdan to‘xtatib turishga 
qaratilgan bo‘lib, buning uchun yadro moddasining reduksiya jarayoni vaqtincha 
to‘xtatib qo‘yiladi. Bunday ta’sir urg‘ochi kapalak tanasidagi tuxumlarni ma’lum 
kuchga ega bo‘lgan x-nurlar bilan nurlash va shundan keyin kapalaklar qo‘yib bo‘lgan 
urug‘langan tuxumlarni havo harorati 40°C bo‘lgan joyda 60 daqiqa mobaynida 
termoaktivlashdan iboratdir. Termoaktivlash ishining boshlanishi urug‘langan 
tuxumlarning issiqqa eng sezgir bo‘lgan davriga juda ham tug‘ri kelishi kerak. Bu 
davr tuxum qo‘yilib bo‘lgandan keyin 23°C haroratda rivojlanish vaqtida 100 
daqiqadan so‘ng boshlanadi. Tuxumlar rivojlanayotgan vaqtda harorat 1°C oshirilsa 
yoki kamaytirilsa, tuxumlarning sezgirlik davri, shunga muvofiq ravishda, 10 daqiqa 
oldin yoki keyin boshlanadi. 
Ikkinchi ta’sir ikkita spermatozoid boshchalarini qo‘shilish uchun ko‘zg‘atib 
qo‘yishdan iborat. Ikkinchi ta’sir ham issiqlik ta’siri bo‘lib, bu birinchi ta’sirdan 
keyinoq, havo harorati 36°C bo‘lgan joyda 145 daqiqa mobaynida amalga oshiriladi. 
Ikkinchi issiqlik ta’siri davri normal rivojlanayotgan tuxumlarning kariogamiy davri 
bilan bir vaqtga to‘g‘ri kelishi kerak. 
Ana shunday usuldan foydalanilganda androgenetik qurtlar soni tajriba uchun 
olingan tuxumlar miqdorining 18% iga to‘g‘ri keladi. 
Ko‘p miqdor androgenetik qurtlarni tahlil qilish bularning hammasi o‘z 
otalarining belgilarini to‘la-to‘kis takrorlaydigan erkak qurtlar ekanligini ko‘rsatdi. 
Androgenetik qurtlarni normal (zigotik) qurtlardan aniqroq farq qilib olish 
uchun «aojika» degan Yaponiya zotidan foydalaniladi. Bu zotlar tuxumdan chiqqan 
qurtlarining rangi sariq bo‘lishi bilan boshqa barcha zotlardan farq qiladi. Bu belgi 
retsessiv hisoblanadi, ya’ni ham erkak, ham urg‘ochi kapalak «aojika» zotidan 
bo‘lgandagina bu belgi naslda ko‘rinadi Aojika zotining kapalagi boshqa zotlar 
kapalagi bilan cha’tishtirilganda tuxumdan faqat odatdagi qora rangli qurtlar chiqadi. 
Agar