Yusubov D. A. Falsafa: Darslik / Yusubov D. A. Saitxodjayev X. B. Mavlyanov A. A
|
|
Ekologik muammolar. Insoniyatning tabiatni tez o‘zlashtira
boshlashi natijasida tabiat va jamiyat o‘rtasida muvozanat buzila boshladi. Bu hol o‘z navbatida ekologik muammoni keltirib chiqardi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 55-moddasida «Yer, yerosti boyliklari, suv, o‘simlik va hayvonot dunyosi hamda boshqa tabiiy zaxiralar umummilliy boylikdir, ulardan oqilona foydalanish zarur va ular davlat muhofazasidadir» 1 , – deb ko‘rsatilgan. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.Karimov «Ekologiya hozirgi zamonning keng miqyosidagi keskin ijtimoiy muammolaridan biridir. Uni hal etish barcha xalqlarning manfaatlariga mos bo‘lib, sivilizatsiyaning hozirgi kuni va kelajagi ko‘p jihatdan ana shu muammoning hal qilinishiga bog‘liqdir» 2 , – deb ta’kidlaydi. 1 ȸɡɛɟɤɢɫɬɨɧ Ɋɟɫɩɭɛɥɢɤɚɫɢɧɢɧɝ Ʉɨɧɫɬɢɬɭɰɢɹɫɢ. – Ɍ., 2011. – Ȼ.17. 2 Ʉɚɪɢɦɨɜ ɂ.Ⱥ. ȸɡɛɟɤɢɫɬɨɧ XXI ɚɫɪ ɛʆɫɚԑɚɫɢɞɚ: ɯɚɜɮɫɢɡɥɢɤɤɚ ɬɚԟɞɢɞ, ɛɚɪԕɚɪɨɪɥɢɤ ɲɚɪɬɥɚɪɢ ɜɚ ɬɚɪɚԕԕɢɺɬ ɤɚɮɨɥɚɬɥɚɪɢ. – Ɍ., 1997. – Ȼ.115. 256 Shuning uchun ham respublikamizda mustaqilligimizdan keyin Oliy Majlis sessiyasida qabul qilingan «Tabiatni muhofaza qilish», «Suv va suvdan foydalanish», «Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar», «Yer osti boyliklari», «O‘simliklar dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish», «Hayvonot dunyosini muhofaza qilish va undan foydala- nish», «Atmosfera havosini muhofaza qilish», «Yer kodeksi»,»Yer kadastri», «O‘rmon to‘g‘risida»gi kodeks va qonunlar ushbu muammoni hal etishga qaratilgandir. Markaziy Osiyo davlatlarida tabiatni muhofaza qilishga oid qonunchilik rivojlanmoqda. Masalan, Markaziy Osiyo davlatlari boshliqlarining 1993-yil mart oyida Qizilo‘rdada, 1994-yil yanvarda Nukus shahrida, 1994-yil mart oyida Toshhovuzda bo‘lgan uchrashuvlarida Orol dengizi tangligini hal etish, ekologik vaziyatni yaxshilash masalalariga qaratildi. 1991-yilda «Ekosan» xalqaro ekologiya va salomatlik jamg‘armasi tashkil etildi. Bu jamg‘arma O‘zbekiston va umuman butun Markaziy Osiyo mintaqasi ekologik holatini yaxshilashga, atrof muhitni muhofaza etishga, aholining salomatligini himoya qilish va sog‘lom zurriyotni saqlab qolishga qaratilgan dasturlar va loyihalarni amalga oshirmoqda. Respublikamiz Prezidenti I.Karimov o‘zining «O‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari» nomli asarida ekologik muammoga alohida e’tiborni qaratgan. Asarda ta’kidlanishicha, «insonning tabiat imkoniyatlarini va uning rivojlanish qonuniyatlarini hisobga olmay jadal yuritilgan xo‘jalik faoliyati... Yer yuzida tuproq nurashi, o‘rmonlardan mahrum bo‘lish, baliqlarning haddan tashqari ko‘p ovlanishi, tuzli yomg‘irlar, atmosfera ifloslanishi, ozon qatlami buzilishi va hokazolarning ro‘y berishiga olib keldi. Mutaxassislarning baholashlaricha, 2000-yilga borib o‘rmonlar egallab turgan maydon quruqlikning oltidan bir qisminigina tashkil etadi, holbuki 50-yillarda ular Yüklə Dostları ilə paylaş:
|