‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I oliy va ‘rta m a X s u s ta’l im vazirligi

-a
rasm) 
hamda ikkita faza o ‘tkazgichlari orasida (9.1 
-b
rasm) o ‘tkaziladi.
131

---

9.1-rasm.
Kabel simi izolatsiyasining faza va y er 
(a)
va fa zalar 
(b)
o'rtasidagi qarshiliklarini oMchash sx em asi.
Bunda kuch zanjirlarida elektr qabul q ilg ic h la r, a p p a r a tla r va 
asboblar uziladi, yoritish asboblarida l a m p a l a r b u r a b chiqarilib 
o ‘chiriladi; shtepselli rozetkalar, u z g ich lar va g u r u h sh itchalari 
esa tutashtirilgan holda qoldiriladi.
Qarshilikni o ‘lchashdan oldin e le k t r u s k u n a l a r i z a ry ad siz - 
lanadi, ya’ni ishchilarni qoldiq zaryad toki o s tid a q o lis h im ko- 
nini bartaraf etgan holda har bir faza o ‘tk a z g ic h i n a v b a t m a - n a v -
bat zaminlangan o ‘tkazgichga tek k izilad i. B u n d a y z a ry a d siz la sh
o ‘lchashlardan keyin ham amalga o shiriladi. 1000 V g a c h a k u c h ­
lanishli elektr uskunalari izolatsiyasining ru x s a t e tilg a n qarshi- 
liklari 9.2-jadvalda keltirilgan.
9.2-jadval
Elektr uskunalari izolatsiyasining q a r s h ilik la ri
Elektr uskunasi
M e g o m -
m e t r n i n g
k u c h l a ­
nishi, V
Iz o la ts iy a n in g
e n g k i c h i k ruxsat 
e t i l g a n qarshiligi,
n
Kontaktorlar, avtomatlar va magnitli ishga 
tushirgichlaming g'altaklari
5 0 0 - 1 0 0 0
0 ,5
Kuch va yoritish elektr o'tkazgichlari, 
taqsimlovchi shitlar va shina o ‘tkaz- 
gichlar
1000
0 ,5
Ikkilamchi boshqaruv, himoya, o i c h o v
zanjirlari (shinachalardan tashqari)
5 0 0 — 1000
1
Boshqaruv shitlaridagi shinachalar
5 0 0 — 1000
10
132

---

M e g o m m e t r l a r 0 — 100; 0 — 1000; 0 — 10000 М П o ‘lchash 
diapazonlariga ega boMishi m um kin. Ularda uchta qisqich: У(уег), 
jE'(ekran), 
L
(liniya). OMchash aniqligini oshirish uchun zarurat 
boMganda izolatsiyaga elektrod-ekran kiygMzilib, u qisqich 
E
ga 
ulanadi.
Taqsimlovchi q u rilm ad a kuchlanishning mavjudligi yoki yo‘q- 
ligini aniqlash, liniya va faza kuchlanishini oMchash, nol va faza 
oMkazgichlarini a n iq la sh u c h u n kuchlanish indikatoridan foy- 
dalaniladi (9.2
-a
rasm).
Kuygan quvurli yoki yopiq saqlagichni aniqlash u c h u n indi- 
katorni 9 .2
-b
ra sm d a k o ‘rsatilganidek, himoyaviy zaminlash yoki 
nollashning qarshiligini oMchash u chun esa 9.2
-d
rasmda tasvir- 
langanidek ulash lozim. In d ikator yordam ida oMkazgichlarni faza­
lash 
9.2-e
ra sm d a tasvirlangan sxema b o ‘yicha amalga oshiriladi.
1000 V g a c h a kuchlan ish li taqsim lovchi qurilm alarda joy- 
lashtiriluvchi ishga tushirish va him oya apparaturalari quyidagi 
talablarga javob berishi shart:
1. Saqlagichlarda ta rm o q n in g uchastkasini himoyalash uchun 
xizmat qiluvchi e ru v c h a n q u y m a n in g nom inal toki zanjirning 
hisobiy toki 
Ih
d a n kichik boMmasligi shart, ya’ni / > / , , .
2. Eruvchan q u y m a elektr m otorini qisqa muddatli oMa yuk- 
lanishlar paytida uzmasligi shart.
3. T ez-tez yuz beruvchi ishga tushirish yoki katta tezlashuvlarda 
motorlarga b o ru v c h i bittalik sh oxobchalanishlar / = / . / ( 1,6+2)
9.2-rasm.
Kuchlanish indikatorini ulash sxemasi:
и
— kuchlanishni aniqlash; 
b
— himoyaviy zaminlashning sozligini tekshirish; 
d
— saqlagichning sozligini tekshirish; 
e
— o'tkazgichlarni fazalash.
133

---

shartni saqlagan holda himoyalaydi (bu yerda / — e le k tr m otorini 
ishga tushish toki).
4. Kamdan kam yuz beruvchi ishga t u r i s h i l a r va q is q a m u d - 
datli tezlashuvlarda m otorlarga b o ru v c h i b itta lik s h o x o b c h a la -
nishlar / = / . / 2 , 5 shartni saqlagan holda h im o y a la y d i.
5. Taqsimlovchi qurilm aning toki 
Ih
boM ganda lin iy a n in g h i­
moyasi hisobiy tok / ' (ishga tushiriluvchi m o t o r n i n g ish ch i to- 
kini e ’tiborga olmagan holda) va m o to r n in g ishga tu s h is h toki / '
bo'yicha amalga oshiriladi: