‘z b e k is t n r e spu b L ik a si o liy va o rta m a X su s ta’lim vazirligi ‘rta m axsus kasb-hunar ta’limi markazi
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
6-jadval
Proff. E.F.Sheshko tavsiya etgan qazish tizimlari tavsifi Qazish tizimi gumhlari Qazish tizimi nomlari A. Qoplama jinslar ni ko'ndalang yo‘- nalishda ag‘darmaga to'kishga asoslangan qazish tizimlari. 1. Qoplama jinslarni bevosita ag‘darmaga bir yo'la to'kib joylashtirishga asoslangan qazish tizimi. 2. Qoplama jinslarni ikki va undan ko‘p marta ekskavator bilan takror yuklab-tolkib ag‘darmaga joylash tizimi. 3 .Qoplama jinslarni maxsus konsolli ag'darm a hosil qiluvchi mashina va transport-ag'darm a ko'prigi yordamida ag'darmaga to'kish tizimi. B. Qoplama jins larni ag‘darmalarga bo‘ylama yo‘na- lishda tashishga asoslangan qazish tizimlari. 1. Qoplama jinslarni ichki ag'darm aga tashishga asoslangan qazish tizimi. 2. Qoplama jinslarni tashqi ag'darmaga tashishga asoslangan qazish tizimi. 3 .Qoplama jinslarning bir qismini ichki, boshqa qismini tashqi adarmalarga tashishga asoslangan qazish tizimi. V. Qoplama jins- О. ni ham ko‘n- dalang, ham bo‘y- lama yo'nalishlar bo'yicha ag‘darma- larga to'kuvchi qazish tizimlari. 1. Qoplama jinslarni qisman ichki va tashqi ag'darmalarga to'kishga asoslangan qazish tizimi. 2 .Qoplama jinslarning bir qismini bir yo'la ag'darmaga to'kib, qolgan qismini transport vositasida tashqi ag'darmaga tashishga asoslangan qazish tizimi. 73 bilan tavsillanadi. C hunki kon-tayyorlov ishlari karyerni qurish davridayoq bajariladi. Bunday qazish tizim i - sidirg‘asiga qazish tizimi deb nomlangan (bu tizim doim iy ish zonasiga ega b o ‘ladi). Qiya, o ‘ta qiya va tik konlami qazib olishda qoilanadigan qazish tizimlari kon-tayyorlov, qoplam a jins va foydali qazilmani qazib olish ishlari tartibi bilan tavsiflanadi. Bu qazish tizim larida kon- tayyorlov ishlari karyerni qurish va uning ishlash m uddati davom ida bajarib boriladi. C hunki, karyer chuqurlashib borgan sari yangi gorizontlarni ochish qoplam a jins va foydali qazilm a yotqiziqlarida ishchi pQg‘onalar hosil qilish talab etiladi. Ana shu talabga javob beradigan qazish tizimlari - chuqurlama qazish tizimi deyiladi va bu tizimda ish zonasi o ‘zgaruvchan b o lad i. M urakkab kon-geologik va topografik sharoitlarga ega b o ig a n konlarda q o ila n a d ig a n q azish tiz im i a ra lash qazish tiz im i b o l i b , chuqurlam a-sidirg‘asiga qazish tizimi deb yuritiladi. Foydali qazilma konlarini ochiq usulda qazib chiqarishda kon ishlari karyer m aydoni hududida rivojlanib boradi. Shunga ko ‘ra karyerlarda qo ‘llanadigan qazish tizimlari quyidagicha nomlanadi: - karyer uzun o ‘qiga nisbatan parallel uning bir yoki h ar ikkala yonbag‘ri tom on rivojlanib boruvchi bo‘ylama qazish tizimi; - karyer qisqa o ‘qiga nisbatan parallel uning bir yoki h ar ikkala yonbag‘ri tom on rivojlanib boradigan k o ‘ndalang qazish tizimi; - karyer m aydonida belgilangan m arkaziy (um um iy) yoki tarqoq (ikki va u n d an ko ‘p) burilish punktlari b o ‘yicha karyer maydoni bo‘ylab ish frontini yelpiglchsim on surilishiga asoslangan - yelpiglchsim on qazish tizimi; - xalqasim on qazish tizim i - bu qazish tizim ida qoplam a jinslar va foydali qazilmani qazib olish karyer m arkazidan uning yo n b ag lrlari tom on yoki karyer chegarasidan m arkaz to m o n yo‘nalishlarda amalga oshiriladi. 74 |