‘z b e k ist o n r esp u b L ik a si oliy va 0 ‘rta maxsus ta’l im V a zir L ig I

,Jerkin fuqaro
та ’naviyatini, ozod shaxsni shakllantirish m asalasi oldim izda turgan
eng dolzarb vazifadir. Boshqacha aytganda, biz о ‘z haq-huquqlarini
taniydigan, о ‘z. kuchi va im koniyatlariga tayanadigan, atrofida sodir
b o 'la y o tg a n v o q e a - h o d is a la r g a m u s ta q il m u n o s a b a t b ila n
yondashadigan, ayni zam onda, shaxsiy m anfaatlarini m am lakat
va xalq m anfaatlari bilan uyg'un holda k o ‘radigan erkin, har
jih atda n barkam ol insonlarni tarbiyalashim iz kerak “1.
M a ’naviy ishlab chiqarish, odatda, individual va ijtim oiy ong 
tadriji asosida am alga oshadi. Jam iyat m a’naviy ishlab chiqarishi 
tufayli vujudga kelgan ham m a ta sa w u r va tu shu nchalar, turli- 
tu m a n q arashlar, e ’tiq o d lar, ish o n c h lar, m aqsad lar, niyatlar, 
g‘oyalar, nazariya va ta ’limotlar, xullas, barcha m a ’naviy qadriyatlar 
ana shu individual va ijtimoiy onglarga m ansubdir.
Individual va ijtim oiy onglar birlikda bir b utun jam iy at ongini 
tashkil qiladi. B unda individual ong bir kishi yoki alohida shaxs 
Ongi bo ‘lib, ijtimoiy ong esa, jam iyatdagi m a’lum
ijtimoiy guruhlar,
sinflar, elatlar, xalqlar, m illatlar, ijtim oiy qatlam lar
onglaridir. 
Individual ong ijtimoiy ong bilan b o g iiq b o ‘lib, u ijtimoiy ongning 
um um iy va asosiy elem entlarini o 'zid a m ujassam lashtirgan b o ia d i. 
Jam iyatdagi har qanday yangi ta saw u r, fikr, g ‘oya, qarashlar, 
dastlab, ana shu individual ongda paydo b o ‘lib, so ‘ng ijtim oiy 
ongda obyektivlashadi. Individual ong, shu bilan birga, o ‘zida ijtimoiy 
ongda mavjud bo‘lmagan tomoniarga, xususiyatlarga ham ega bo‘ladi. 
Ijtim oiy ong bir b u tun ijtim oiy borliq asosida shakllansa, in d i­
vidual ong m a ’lum k onkret davrdagi ijtim oiy g uru h, m a 'lu m
jam o a, oilada, konkret kishilar ta ’sirida, t a ’lim i va tarbiyasida 
shakllanadi. Bunda jam iyatdagi m a ’lum ijtim oiy guruhlar, ijtimoiy 
qatlam lar, elat va m illat, xalqlarga xos b o ‘lgan ijtim oiy ong in d i­
vidu al o n g la rn in g o ‘ziga xos x u su siy a tlarin i in k o r e tm ay d i, 
aksincha, individual onglarning ham m asi u ch u n um um iy b o ‘lgan 
tom onlari va xususiyatlarinigina ifodalaydi, xolos. Individual ongda 
ijtim oiy ong shakllari b o ‘lm agan rang-barang xususiyatlar ham
mavjud b o ‘ladi. Buning sababi, ijtim oiy ongni bir b u tu n ijtim oiy