‘z b e k ist o n r esp u b L ik a si oliy va 0 ‘rta maxsus ta’l im V a zir L ig I

J a m iya tn in g т а ’n a v iy ish lab ch iq a rish i d eg a n id a n im an i
tushunam iz?
M a’naviy ishlab chiqarish bir b u tu n ijtim oiy ishlab chiqarish­
n in g ta rk ib iy q ism i b o ig a n m o d d iy ishlab c h iq a ris h b ila n
ch a m b a rc h a s b o g iiq ja m iy a t m a ’naviy h ay o tin i h a m ishlab 
chiqarishini tushunam iz.
M a ’naviy ishlab chiqarish — bu jam iyatni shakllantirishning 
maxsus yo'nalishi b o iib , jam iy atd a yangi ta saw u rla rn i, tu sh u n - 
ch a la rn i, g 'o y a la r va q a ra sh la rn i, b ilim lar va n a z a riy a la rn i, 
m u a m m o la r va g ip o teza (fa ra z )la rn i, ta iim o tla r n i vujudga 
keltirish, xullas jam iyat ijtimoiy ongi va uni tashkil etgan: 
mifologik,
diniy, falsafiy, ilm iy, badiiy, siyosiy, huquqiy, axloqiy
va shu kabi 
m a’naviy qadriyatlarni yaratishdir.
M a ’naviy ishlab ch iq arish jam iy atn in g tarixiy taraq q iy o ti 
jaray on id a m oddiy ishlab chiqarishda ishtirok qiluvchi kishilar 
m a ’naviy faoliyatlarining shakllari sifatida yuzaga keladi, y a ’ni 
m a ’naviy ishlab chiqarish ham tarixiy xarakterga ega. Shuningdek, 
m a ’naviy ishlab c h iq a rish k ish ila rn in g b ev o sita a q liy -ijo d iy
faoliyatlari bilan bogiiq holda o'ziga xos vorislikka ham ega. M a’naviy 
ishlab chiqarishda ijodkor o ‘zidan oldin yaratilgan m a iu m m a’naviy 
boyliklarni o ‘zlashtirib, ularni qayta ishlab, o ‘zicha baholab, egallab 
olgandan so ‘ng, o ‘zi h am m uayyan sohalarda yangi m a ’naviy 
boyliklar yaratadi.
M a’naviy taraqqiyot asosida m uayyan talablar va ehtiyojlar 
yotadi. M a’naviy ehtiyojlar va talablar jam iyat m a ’naviy ishlab 
c h iq a r is h in i y u z a g a k e ltiru v c h i, u n in g m a ’n av iy h a y o tin i 
harakatlantiruvchi kuchlar sifatida jam iyat a ’zolarining qiziqishlari, 
m aqsadlari, o rzu -u m id lari, rag‘batlari, xohish va istaklari h am d a 
irodalarida o ‘z ifodasini topadi.
Inson ning m a ’naviy ehtiyojlari va talablari doim o jam iy at 
m a ’naviy ishJab chiqarishi oldiga m uayyan yangi vazifalarni va 
m uam m o larn i hal qilishni q o ‘yadi. Shu jih atd an , h a r b ir ijtim oiy 
davrning o ‘z m a ’naviy ehtiyojlari va talablari m avjud b o iib , ular 
jam iyatning o ‘zgarib va rivojlanib borishi bilan o ‘zgarib va rivojlanib, 
eskilari o ‘rniga yangilari paydo b o iib boradi. Jam iyatda bu vazifalar
196

---

va m u a m m o la rn in g hal b o ‘lishi u c h u n m a ’lum o b y ektiv va 
subyektiv shart-sharoitlarning yuzaga kelishi bilan u lar jam iyat 
a ’zolari to m onidan anglab olinib, am alga oshirishga kirishiladi.
P rezidentim iz I. A. K arim ov ta ’kidlaganidek,