‘z b e k ist o n r esp u b L ik a si oliy va 0 ‘rta maxsus ta’l im V a zir L ig I

Jnson o'lish huquqiga egam i?“,
degan m uam m o 
ilmiy jamoatchilik orasida turli bahslashuvlaiga sabab bo‘layotir. Insonni 
o ‘z ixtiyori bilan hayotdan ketishi (,,o‘zini o ‘zi o ‘ldirish“) masalasida 
h am tu r lic h a f ik r - m u lo h a z a la r m av ju d . C h u n o n c h i, d in iy
dunyoqarash insonni o ‘z ixtiyori asosida hayot bilan xayrlashuvini 
qattiq qoralaydi. Islom dini qoidalariga muvofiq o ‘z -o ‘zini o ‘ldirgan 
kishiga, h atto ja n o za o ‘qitilm aydi. X ristian dini talablariga k o ‘ra 
bunday kishilarning jasadini m ozorga k o 'm ish taqiqlanadi.
F an -texn ik a jadallik bilan rivojlanayotgan hozirgi sharoitda 
inson o ‘limi tibbiy to m o n d a n qattiq n azorat ostiga olinishi ushbu 
m uam m oning dolzarbligini yanada oshirib yubordi. C hunki, hozirgi 
evtanaziya
(yu no n ch a so ‘z — og‘riqsiz m a ’nosini bildiradi), y a ’ni 
og‘riqsiz o 'lim m asalasida ham turli bahslashuvlar, m unozaralar 
k o ‘payib borm oqda.
Evtanaziya 
tarafd o rlari — 
an tipaternalistlar
deb yuritiladi. 
A ntipaternalistlarning fikr-m ulohazalariga muvofiq, inson o ‘lish 
huquqiga ega b o ‘lm og ‘i, uning bunday huquqi maxsus qo n u n
192

---

yordam ida rasm iylashtirilishi darkor. U shbu qo nu ng a muvofiq, 
o ‘lim ni o ‘ziga ravo k o'rgan kishining hayot bilan xayrlashuvi 
boshqalarga zarar keltirm asligi lozim . Insonning o ‘z ixtiyori bilan 
o iis h i boshqalarga zarar keltirsa, bunday holat axloq m e ’yorlariga 
zid b o ia d i. 
Paternalizm
tarafdorlari esa, insonning o ‘zini o ‘zi 
o id irish i um um insoniy axloq m e ’yorlariga zid deb tushuntiradilar. 
Insort hayoti 
muqaddcisdir
deb qaraydilar.
Yuqoridagi m u no zaralardan insonda o ‘lim ni anglash m ada- 
niyati b o iish i ham tarixiy zaruriyat ekanligiga ishonch hosil qilamiz. 
Bu