N e m is klassik fa lsa fa sin in g a so sc h isi Im m a n u il K a n t o ‘z
z a m o n in in g d o lza rb n a z ariy m u a m m o la ri b ila n s h u g ‘u lla n g a n
o lim d ir. K an t d iale k tik a g ‘o y alarin i q ay ta tik lag a n m u ta fak k ird ir.
K ant faqat falsafaga em as, balki, u m u m a n , fan taraq q iy o tig a ulk an
hissa q o ‘shdi. X u susan, Q uyosh sistem asi k a tta gaz tu m a n lig id a n
kelib chiqqanligi t o ‘g ‘risidagi gipotezasi hozirgi paytgacha falakiyot
fanidagi fu n d a m e n ta l m u q o b il ilm iy g ‘o y a la rd a n biri h iso b la n a d i.
K a n t o ‘z z a m o n id a g i ta b ia ts h u n o s lik n in g p r in s ip la r in i fa q a t
koin otn in g tuzilishiga em as, balki u nin g tarixiga, y a ’ni kelib chiqishi
va rivojlanishiga ta tb iq etish g a h a m u rin d i. Bu u n in g
„Osmonning
umumiy tabiiy tarixi va m exanika n a za riy a si“
k ito b id a o ‘zin ing
yaqqol ifodasini to p d i.
K a n t fik rich a, falsafan in g b o rliq , ax lo q va d in kabi m asalalari
bilan sh u g ‘u l!a n ish d a n a w a l, in so n n in g bilish im k o n iy atlari va
uning ch eg aralarin i an iq la b olish lo zim . S h u n d a n kelib c h iq q a n
h o ld a, K a n t in so n n i o ‘rab tu rg a n tash q i d u n y o d a g i n arsalarn i
ikkiga b o ‘ladi. Biri o ‘z - o ‘z ic h a m av ju d b o ‘lgan n a rsa la r d u n y o si,
ikkinchisi b izn in g sezg ilarim iz aks e ttirg a n n a rsa lar, h o d isa la rd ir.
K a n t t a ’lim o tic h a , biz d u n y o n i q a n d a y m av ju d b o ‘lsa, s h u n -
dayligicha bila o lm ay m iz, balki un in g ifo d alanishin i bilam iz, xolos.
K ishilar
Dostları ilə paylaş: 
