Tadqiqotchilik o’qitish metodini qo’llashda. o’qituvchi o’quvchilar bilan hamkorlikda hal etilishi zarur bo’lgan masalani aniqlab oladi, o’quvchilar esa mustaqil ravishda taklif etilgan masalani tadqiq etish jarayonida zaruriy bilimlarni o’zlashtirib oladilar va uning yechimi bo’yicha boshqa vaziyatlar bilan taqqoslaydi. O’rnatilgan masalani yechish davomida o’quvchilar ilmiy bilish metodlarini o’zlashtirib tadqiqotchilik faoliyatini olib borish ko’nikmasi, tajribasini egallaydilar.
Ta’lim jarayonida tadqiqotchilik o’qitish metodini qo’llashda o’qituvchi va o’quvchilar tomonidan quyidagi harakatlar amalga oshiriladi:
o’quvchilar bilan hamkorlikda tadqiqot masalasini o’rnatish; o’quvchilarning ilmiy faoliyatini tashkil etish
o’quv muammolari mohiyatini anglab olish;
tadqiqot muammosini o’qituvchi va o’quvchilar bilan birgalikda o’rnatishda faollik ko’rsatish;
ularni yechish usullarini to’ish;
tadqiqiy masalalarni yechish usullarini o’zlashtirish
Evristik ta’lim metodini qo’llashda o’qituvchi tomonidan turli vositalar yordamida yangi bilimlarni izlab topish talab etiladi. O’qituvchi bilimlarning bir qismini o’quvchilarga ma`lum qiladi, qolganini esa o’quvchilar bilish topshiriqlarini yechish jarayonida savollariga javoblar topish asosida o’zlashtiradi, o’zlari bilimlarni mustaqil egallashadi. O’qituvchi tomonidan qo’yilgan masalani bir necha qarashlarga ajratilishi, ularni bajarishda o’quvchilarning ketma-ketlikka rioya etishlari muhim metodik jihat sanaladi. Shu bois mazkur metod qisman izlanuvchan metod ham deb ataladi.
Evristik metodni qo’llashda o’qituvchi va o’quvchilar tomonidan quyidagi harakatlar amalga oshiriladi:
O’qituvchi faoliyatining tuzilmasi
O’quvchi faoliyatining tuzilmasi
o’quvchilarni masalaning mohiyatini o’rganishga jalb etish;
yechim rejasini aniqlashda mulohaza yuritish namunasini ko’rsatish;