asoslanib, qiynalmay, darhol javob qaytaradi. Chunonchi 6 yoshli bir boladan “yong‘oq suvda cho‘kadimi yoki oqadimi?” deb so‘ralganida, u “oqadi” deb javob beigan. Bolaning to‘g‘ri javob beiganligiga sabab shundaki, u o‘z tajribasida yong‘oqni suvga tashlab ko‘rgan. Ana shu tarzda bog‘cha yoshidagi bolalarda induktiv va deduktiv xulosa chiqarishning eng sodda sharllari yuzaga kela boshlaydi. 1 0 .5 . S a b a b -o q ib a t b o g ‘lanish larin in g shakllanishi
Bog‘cha yoshidagi bolalar tafakkuming xarakterli xususiyatlaridan biri ular tafakkurining hamon konkret obrazli bo‘lishidir. Ular o‘zlarining mulohazalarida abstrakt tushunchalaiga emas, balki konkret faktlaiga asoslanadilar. Shuning uchun ular abstract tusda berilgan oddiy vazifalami hal qila olmaydilar. Biroq, bog‘cha yoshidagi bolalaida, xususan katta guruh bolalarida, ayrim narsa va hodisalaming muhim www.ziyouz.com kutubxonasi
belgilariga qarab, umumlashtirish qobiliyati yuzaga kela boshlaydi. Masalan, katta guruh bolalari olma, o‘rik, nok, olcha, olxo‘ri, uzum, anor, behi va anjirlaming rasmlarini to‘plab, meva deb ataydilar. Ular endi meva degan umumiy tushunchadan o ‘z nutqlarida erkin foydalana oladigan bo‘ladilar. Bog‘cha bolalari xilma-xil rasmli lotolar bilan ynash jarayonida ana shunday umumlashtirishga o‘igana boshlaydilar. Bunday o‘yinlarda ba’zan tarbiyachining aralashuvi va bolalaiga umumlashtirish yuzasidan (masalan, hayvonlar, hasharotlar, gullar, qushlar, o ‘yinchoqlar va hokazolar haqida) turli vazifalar berish yaxshi natijalarga olib keladi. Bolalar bu narsalaming eng muhim belgilariga qarab ulami guruhlaiga ajratadilar. Bog‘cha yoshidagi bolalar
