Z. T. M s h m o V a

«Pozitsion muloqot» o‘yini. О У inning maqsadi:
o ‘qituv- 
Chining kom m unikativ vositalar diapazonini kengaytirish, 
o ‘rta 
va yuqori sinfda o ‘quvchilarga pedagogik muloqotning 
mahsuldor individual uslubini qidirish.
0 ‘yin uch bosqichdan iborat.
\
Birinchi bosqich — psixolog ikkita ishtirokchiga oddiy 
; holatlardan biri bo ‘lgan o ‘qituvchi va o ‘quvchi o ‘smir yoki 
yuqori sinf munosabatini taklif qiladi. Qolgan o ‘qituvchilar 
jkuzatuvchilar bo‘ladi. Quyidagi holatlam i olish mumkin.
I 
« 0 ‘quvchi darsni buzdi va o ‘qituvchi uni maktabga suhbat 
ijUchun chaqirdi», « 0 ‘quvchi m aktabda chekadi» tanlangan 
p o latn i berilgan kommunikativ pozitsiya bo‘yicha o ‘ynashadi, 
p a ’ni 
o ‘qituvchi — talabchan, o ‘quvchi o ‘zini oqlayotgan holat. 
JO'yin 
o ‘ynalgandan so‘ng umumiy tahlil o ‘tkaziladi: o ‘quvchi 
bunday suhbatdan so‘ng qanday taassurotlar oldi, o ‘qituvchi 
0‘zini 
qanday his qildi, guruhda ushbu sahna ko‘rinishi qanday

---

fikr va hislar uyg‘otdi. K o ‘p hollarda «o‘quvchi» rolini 
o ‘ynayotgan o ‘qituvchi shunga iqror boMganki, o ‘qituvchi 
tom onidan qo‘llanilgan ta ’sir vositalari, o ‘quvchini adolatli 
jazolashi o ‘quvchida shunday hislami yerga urilgan passivlik 
yoki qahr-g‘azab uyg‘otadi. Guruh ishtirokchilari shunday xulosa 
qilishadiki, o ‘smirlar bilan yuqori sinf o ‘quvchilari munosabatida 
avtoritar vositalardan foydalanish kam natija beradi.
Ikkinchi bosqichda — o ‘qituvchi va o ‘quvchi munosaba- 
tini o ‘ynashadi, lekin aktyorlar o ‘zgaradi va kommunikativ 
pozitsiyani topshirish o ‘zgaradi.
0 ‘qituvchi ro lin i o ‘ynayotgan ish tiro k ch ilar guruhi 
ikkinchi tomonga o ‘tish taklif qilinadi. Yuqori sinf o ‘quvchisi 
o ‘zini yuqori va mag‘rur tutadi. Guruhiy tahlil natijalari shunga 
bag‘ishlanadiki, qanday sabablarga ko‘ra o ‘qituvchi o ‘quvchiga 
bog‘liq b o ‘lib qolishini tahlil qilish.
U chinchi bosqichda — guruhiy qidiruv ishi tashkil qi- 
linadiki, unda o ‘qituvchi munosabatini to ‘liq psixologik iqlimni 
hal qilishga yordam beruvchi vosita va qo ‘llanmalar ishlab 
topiladi. G uruh o'qituvchini qanday qilib o ‘quvchi bilan gap- 
lashishini, qanday jum lani qachon aytishni, bunday suhbat 
muhitini, suhbatdoshning kayfiyatini va boshqalami tahlil qiladi.