Z. T. M s h m o V a
Yüklə 3,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2.4. Psixologning huquqlari
Amaliyotchi psixologning o ‘qituvchilar, o‘quvchilar, ota- onalar hayoti bo‘yicha muammolariga shaxsiy tajribasi bo‘lmay turib, maslahat berishga haqqi bormi? Bu muammo birinchi navbatda oilaviy hayot va oilada bolalami tarbiyalash ma- salalariga tegishlidir. Bu masalani muhokama qilishda psixo loglar anchadan bed bahslashadilar va hali umumiy qarorga kelishmadi. Ba’zilar bu savol xirurg haqidagi: «Biror marta operatsiya stoliga yotmasdan, operatsiya qilishga haqqi bormi?» — degan savolga o ‘xshaydi, deyishadi. M a’lumki, tibbiyotda bunday savol tug‘ilmaydi. Shuning uchun, psixologlaming birinchi gu- ruhi, mutaxassis, amaliyotchi sifatida har xil yoshdagi insonlar bilan turli muammolar bo'yicha ishlashni bilishi kerak, deb hisoblaydilar. Psixologning shaxsiy hayoti va shaxsiy tajribasining mav- judligi yoki yo‘qligi katta ahamiyatga ega emas: muhimi bu kasbiy mahorat (professionalizm). Boshqa psixologlaming fikricha, amaliyotchi psixologning shaxsiy hayotiy tajribasi muhim ahamiyatga ega, hech qanday eng yuksak kasbiy mahorat va bilimlar bilan ham almashtirish mumkin emas. Ulaming fikricha, nizolar va ulami boshqarish usullari haqida o ‘n soatlik ma’ruzani eshitish mumkin, lekin agar siz yaqin kishingiz bilan bo‘lgan nizoni boshdan ke- chirmagan bolsangiz, munosabatlami buzmasdan amaliy hal qila olmagan bo‘lsangiz, ish joyingizda nizolami boshqarishga kirishmang. Bunda sizda faqat texnika va faqat kasbiy mahorat namoyon bo‘ladi, sizning ichki dunyongiz, ruhingiz, sizning boshdan kechirganlaringiz, sizning dardingiz boMmaydi. Shunday qilib, kasbiy ishda texnika yoki shaxsiy tajriba bilan boshdan kechirayotgan ichki dunyo, ruh — ikkisidan biri bo‘lishi kerak. Nima uchun «va» so‘zini emas, yoki so‘zini ishlatish kerak? Bizningcha, amaliyotchi psixologning kasbiy ishi — bu kasbiy bilimlar va hayotiy tajribasidir. Birini ikkinchisidan ajratish mumkin emas. Psixologik kasbda kasbiy bilimlar va shaxsiy tajribasiz ish olib borish qiyin. 57 |