Z. T. M s h m o V a

1.4. Psixologning rivojlantiruvchi va
korreksion ishlari
Psixologik xizmatning ushbu yo‘nalishi psixologdan in- 
son shaxsi va individualligini tarkib toptirish jarayonida faol 
ishtirok etishni taqozo qiladi. Xalq ta’limi tizimidagi psixo­
logning vazifasi psixologik xizmatni muayyan holda mezonga 
asoslanib tashkil qilishdan iborat bo‘lib, yosh, davr xusu- 
siyatlariga binoan psixikaning rivojlanishi, shaxsning shakl- 
lanishi qonuniyatlarini amaliyotga tatbiq etadi, o‘qituvchilar 
jamoasiga bolalar, o ‘quvchilar va talabalar ta’lim va tarbiyasini 
individuallashtirishda yordamlashish, ularning qobiliyati, may- 
lini o ‘sish darajasiga qarab o‘qituvchilarga korreksion ishlarni 
amalga oshirishda ko‘rsatmalar beradi. Psixologik xizmatning 
ushbu yo‘nalishida alohida ahamiyat kasb etadigan narsa bu 
bolalar, o ‘quvchilar, talabalar o ‘sishida kechikish, ularda 
xulqning buzilishi, ta’limda o ‘zlashtirishning yomonlashuvi 
kabilarni o'rganish hisoblanadi.
Amaliy psixolog bolalar, o ‘quvchilar, talabalaming psixik 
taraqqiyotdagi, xulq-atvor muomalasidagi nuqsonlar va hamda
12

---

kamchiliklarni asta-sekin tuzatish, korreksiya qilish dastorini 
ishlab chiqaradi va amaliyotga uni tatbiq etadi. Buning uchun 
ular bilan maxsus mashg‘ulotlar o‘tkazadi, ijodiy qobiliyatlami 
o'stirish maqsadida treninglar olib boradi.
Korreksion faoliyatning psixologik qismi mutaxassislar 
tomonidan amalga oshiriladi. Mazkur ishning pedagogik jihati 
esa psixologning pedagoglar, ota-onalar bilan hamkorligida 
o'tkaziladi va butun mas’uliyat uning zimmasiga tushadi.
Rivojlantiruvchi va korreksion ishlar psixolog tomonidan 
liar xil shakllarda, vaziyatlarda hal qilinadi:
a) amaliy psixologning maxsus ishi;
b) mashg‘ulot ayrim bolalar, o‘quvchilar, talabalar gu- 
ruhiga tarbiyaviy ta’sir o ‘tkazishga yo‘naltirilgan bo‘ladi;
d) ota-onalar pedagogik jam oa ishtirokida tarbiyaviy 
(adbirlar tarzida mashg‘ulotlar olib borish nazarda tutiladi.
Rivojlantiruvchi psixokorreksion ishlar dasturini shunday 
luzish kerakki, unda korreksion ishga jalb qilinuvchilar gu- 
ruhining qadriyatga yo‘nalganligi, etnopsixologik va etno- 
madaniyat xususiyatlari hisobga olinishi lozim.