Zargarlik san‘ati tarixi, uning rivojlanish bosqichlari

XIX asr va XX asr boshlarida O’rta Osiyo xonliklari o’rtasida badiiy hunarmandchilik ..rivojlandi, shular qatori zargarlik ham tez sur’atlar bilan rivojlandi. Ko’pgina shaharlarda masalan, Xiva, Buxoro, Qo’qon, Samarqand, Qarshi, Shahrisabz, Toshkent, Andijon, Urgench, Nurota, Kitob, Chuyet, Asaka, G’ijduvon, Marg’ilon va boshqa joylarda usta zargarlar bo’lib, ular maxsus mahallamahalla bo’lib yashaganlar. Shuning uchun zargar (zargaron) mahalla deb yuritilgan. Xivada 1860 yilda 1 2 ta va XX asrning boshlarida Buxoroda 400 tacha, Toshkent da esa 100 dan ortiq, Samarqandda 1893 yili 20 dan ortiq zargarlar do’koni bo’lgan^Usha vaqtda katta shuhrat qozongan zargar ustalardan Qo’sonda usta Maxmud, usta Omon hoji, M. Raximov, X. Najmiddinov, Namanganda ugtd Siyoz Oxun, Andijonda usta Oybergan, X. Otaboyev, Toshkentda S. Bobojonov, Oxun Bobojonov, usta Samig’iddin, A. Shoislomov, usta Mirxalil, Urgenchda M. Abdullayev, Samarqandda X. Yuldoshev, I. Kolimboyev, V. Hafizov vy boshqalar bor edi. Sovet hokimiyati yillarida xalq amaliy badiiy san’atining barcha turlari singari zargarlik san’atida ham umumiy uslubga xos buyumlar ishlab chiqarish ko’paydi. Ulug’ Oktyabr inqilobidan so’ng zargarlik artellari tashkil etilib ular birlashtirildi.

ZARGARLIK BUYuMLARI

ZARGARLIK BUYuMLARI

Bezaklar ayollar libosining ko’p qismini egallaydi. Bosh, bo’yin, peshona, ko’krak, qo’ltiq, bel, burun, quloq, chakka va boshqa taqinchoqlarning butun bir kompleksini ishg’ol etadi. Bularning hammasi kelin-kuyovlar libosini to’ldirib, xonadonda to’y, bayram va boshqalarda taqiladi. Ba’zi bir zebziynatlar bir umr taqib yuriladi. Zargarlik buyumlari turlituman bo’lib, ular o’ziga xos nomlanadi.Peshonaga takiladiganlari tillaqosh, boliabro’, bargak, quloqqa zirak, boshga takdo’zi, sanchoq, oltin tumor, ko’krak bezagiga murg’ak, zebigardon, tumorcha, soch bezaklari, sochpopuk, zulfi tilla, osma bezak, gajak, butun tirnoq, yarim tirnoq, qo’sh duo, burun bezagi, arabak, yuz bezagi xolbinni, bo’yin bezagi bo’yintumor, bozband, bel bezagi kamar, qo’l bezagi bilaguzuk, barmoq bezaklari uzuk va boshqalar bor.