‘zbe risto n respublirasi 1 ay va ‘rta m axsus ta ’lim vazirligi

Yurak ritmlarining buzilishi
A ritm iyalar ko ‘p hollarda yurak mushaklari faoliyatining 
avtom atizm , q o ‘zg ‘aluvchanlik, o ‘tkazuvchanlik va qisqaruvchan- 
lik qobiliyati buzilishi natijasida yuzaga keladi. Aritm iyalam ing 
k o ‘p turlari chuqur gem odinam ik buzilishlarga, qon aylanishidagi

---

yetishmovchiliklarga, to ‘qim alar perfuziyasi yom onlashuvi kabi 
holatlarga olib keladi. M a’lumki, yurak normal qisqarishi ritmi 
sinusLi chigalda impulslar barobar tcng miqdorda paydo b o ‘lib, 
yurakning o'tkazuvchi tizim idan shunday tcng o ‘tkazilishiga 
bog‘liq. Aritmiyalar yurak faoliyatining m urakkab neyrogumoral 
boshqaruvi va yurak o ‘tkazuvchi tizimlari buzilishi natijasida ham 
yuzaga kelishi mumkin. Jadal yordam muolajalari aritm iyalar turi, 
ularning sabablari va davomiyligi, miokard holati, yurak 
o ‘tka>euvchanligi anomaliyalari, bolaning yoshi hamda qon 
aylanishidagi nuqsonlarning bclgilari qanday darajada ko ‘rinishiga 
bog‘liq. Aritmiyalarni o ‘z vaqtida aniqlash, aritmiyani bartaraf 
ctuvchi dorilar xususiyatlarini bilish, davolash jarayonidagi 
doirm y monitoring kuzatuvi k o ‘p qirrali ta ’sir ctadigan antiaritmik 
m oddalar nojo‘ya ta ’sirining oldini oladi. A ritm iyalar ko ‘p 
hollarda paroksizmal taxikardiya, tcbranuvchi aritm iya va to ‘liq 
atrio-'ventrikulyar qamal yoki M organ-Adam s-Stoks sindrom 
ko ‘rinishida yuzaga keladi.
Paroksizmal taxikardiya. Bu har xil sabablar ta ’sirida yurak 
urishining tezlashgan xuruji b o ‘lib, bunda yurak qisqarishning 
ritmi haddan ziyod tezlashadi va normadan 2-3 marta ortadi. 
Aksari hollarda markaziy nerv sistemasi faoliyatining buzilishi, 
endokrin buzilishlar, nafas y o ‘llari va oshqozon ichak tizimi 
shilliq qavatlarida qo‘zg‘alishi ro ‘y beradi, ayrim dorilarga 
(digoksin, strofantin, novokain, adrenalin, efedrin, atropin, kodein) 
organ izmning individual sezgirligi va yurak m ushaklaridagi va 
uning paydo b o ‘lishida albatta qo ‘zg ‘atuvchi ektopik o ‘choq 
bo ‘lishi kerak.
K linik k o 'rin ish i
1. Yurak sohasida igna sanchgandek yoki urgandck yoqimsiz 
sezgi paydo b o ‘ladi.
2. Yurak urishi to ‘saldan tezlashib, m inutiga 150-200 va hatto 
400-5 OOgacha ortadi.

---

3. Teri qoplamlari oqroq (P.T. uzoq davom etsa sianoz), bosh 
aylanishi, qusish, talvasa xuruji, arterial bosim kamaygan, 
taxipnoe ayniqsa siydikning minutiga 10-15 marta kelishi P.T.ga 
xos b o ‘lgan belgilar hisoblanadi.
4. Y urakning tez urishi diastolaning qisqarishiga va yurak 
bo‘lmaehalari va qorinehalariga qon to ‘lishining kam ayishiga olib 
keladi. Y urak qorinchalari va b o ‘lmachalarining deyarlik bir 
vaqtda qisqarishi natijasida venoz dimlanish yuzaga keladi, 
yurakning daqiqalik hajmi kamayadi va organlar, to‘qimalar 
perfuziyasi buziladi. Agar shu holat uzoq davom etsa chuqur 
gem odinam ik buzilish ro ‘y beradi.
■! 
г
~T ~*
i
. 
Л
t
-44-P
r
4=*
-!
1- 4 - 4-
'■"T/'th
.,w ....
• < 
i
- •;. ; 
■
HN“~ 
t
.. . . |
f