12.3.Nazorat samaradorligi
N azorat samarali b o ‘lishi uchun, u strategik xarakterga ega
b o ‘lishi, y a ’ni tashkilotning um um iy qadr-qimm atini aks ettirish va
uni q o ‘llab-quvvatlashi kerak.
N azoratning pirovard m aqsadi m a’lumot to ‘plash, standartni
belgilash va m uam m oni aniqlash emas, balki tashkilot oldida
turgan m uam m oni yechishdir. N azorat nazorat qilinayotgan faoliyat
turiga m os kelishi kerak, y a ’ni muhim bo ‘lgan narsalarni obyektiv
o ‘lchash va baholash kerak. A g ar nazorat m exanizm i faoliyat turiga
m os kelm asa, u m uhim b o ‘lgan axborotni to ‘plam aydi, balki uni
yashiradi. N azorat o ‘z vaqtida b o ‘ lishi kerak. N azoratning o ‘z vaqtida
b o ‘lishi faqatgina obyektiv va nazorat tezligiga b o g iiq bo‘lmay,
balki undan tashqari standartni o ‘lchash va baholash orasidagi vaqt
intervaliga ham b og ‘liq. Vaqt intervali esa asosiy rejaga ajratilgan
vaqtga, o ‘lchash shtatiga va olingan natijalarni baholash va
tarq atishg a nisbatan aniqlanadi. Nazorat ham reja kabi o ‘zgarishlarga
m oslashishi kerak, chunki b a ’zida rejada ozgina o ‘zgarish b o ‘lishi
natijasida, butun nazorat tizim ini qayta ko ‘rib chiqishga to ‘g ‘ri
keladi. A g ar nazorat tizim i o ‘zgarishlarga m oslashuvchan b o ‘lmasa,
u o ‘z funksiyasini sam arali bajara olmaydi. M asalan: yangi qonunga
binoan xarajatning yangi tu ri vujudga kelsa, toki bu yangi omil
n azorat tizim iga kiritilm asa, u ishlab chiqarish xarajatlarini nazorat
qila olm aydi.
Nisbatan samarali nazorat
— m aqsadlar uchun ishlab
chiqilgan oddiy nazoratdir. N azorat qancha oddiy b o ‘Isa, shuncha
u kam xarajat va sa’y -h arakat talab etadi. A m m o eng asosiysi
n azorat qanchalik m urakkab b o ‘lsa, odamlar bir-birini tushunm aydi
va q o ‘llab-quvvatlam aydi, bu esa samarali nazorat hisoblanm aydi.
N azo ratnin g eng asosiy koidalaridan biri bu nazoratning samarasi
uning qim m atligi yoki m urakkabligida emas, balki funksiyasini qay
darajada bajarilishiga b o g ‘liq.
Dostları ilə paylaş: 
