• xizm at k o ‘rsatishni tashkil qilish (energiya, ta ’m irlash, tash ish
va h.k.);
• ishlab chiqarishning bevosita jaray o n i va uni sotishni tash k il
1
qilishni o ‘z ichiga oladi.
Boshqaruvchi yoki boshqaruv
subyekti — bu bir g u ru h
kishilar ham da boshqaruv organlaridan iborat b o ‘lib, turli shakllar,
usullar va texnikaviy vositalar yordam ida boshqariluvchi o b y e k tg a
ta ’sir o ‘tkazadi. Boshqarish obyektlari bo ‘lmasa, su b y e k tla r
ham b o ‘lm aydi. Demak, boshqaruvchi ichki tizim ning n e g iz id a
boshqaruvchi kichik tizim yotadi.
B oshqaruvning har ikkala tizim i o ‘zaro aloqador b ir
butunni tashkil qiladi va bir-biriga ta ’sir k o ‘rsatadi. Bir to m o n d an ,
boshqaruvchi tizim boshqariluvchi tizim g a ta ’sir k o ‘rsatgan h o ld a
uning tarkibini o ‘zgartiradi, uni m uayyan eng qulay va m uvofiq
nisbatga keltiradi. Ikkinchi tom ondan esa, boshqariluvchi tiz im
boshqaruvchi tizim ga aks ta’sir k o ‘rsatadi. M asalan, boshqariluvchi
tizim ning k o ‘lami qanchalik katta b o ‘lsa, boshqaruv organlari
tizmi shunchalik katta bo‘ladi. Boshqariluvchi tizim q a n c h alik
yaxshi uyushtirilgan va uning m exanizm i y o ‘lga q o‘yilgan b o ‘lsa,
boshqaruvchi tizim ham shunchalik kichik b o ‘ladi.
Har ikki boshqariluvchi va boshqaruvchi tizim lar orasida b ir
xil m unosabat, y a’ni insonlar o ‘rtasidagi m unosabatga asoslanadi.
Shunday qilib, ishlab chiqarish ikki turdagi boshqarishni ta sh k il
qiladi:
• buyum ni, y a ’ni m ehnat vositalarini boshqarish;
• odam lar (ishchilar)ni boshqarish.
M oddiy boylik olish uchun m ehnat buyum lariga bevosita t a ’sir
k o ‘rsatadigan ishchilar:
• boshqaruvchi tizim da boshqarishning obyekti (odam larni
boshqarish);
• boshqariladigan tizimda boshqarishning subyekti (buyum ni
boshqarish) sifatida ishtirok etadilar
Dostları ilə paylaş: 
