‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q. S. Abdurashidov, B. A. Hobilov

8.4. Sinov ishlarini bajarish
8.4.1. Tayyorlov ishlari
Eng awal mo'ljallanayotgan sinov ishlarining puxta o'ylangan dasturi 
tuziladi. Dasturda bajariladigan ishlaming ikir-chikirigacha to'liq ko'rib 
chiqiladi va bir-biriga bog'lanadi.
Dinamik sinovlar oldidan, statik sinovlardagi kabi, konstruksiyalar 
mahkamlanadi, hovoza va to'siqlar o'matiladi, asboblar o'matiladigan yerlarga 
yoritish asboblari tortiladi va h.k. Bularga qo'shimcha ravishda vibratsion 
mashinalarni o'rnatish va zarb berish uchun maxsus moslamalar; zarb 
berganda inshoot elementlarini shikastlanishdan asrash uchun amortizatsiya 
qatlami kabi jihozlar o'matiladi.
Mehnatni muhofaza qilish bo'yicha dinamik kuchlar uyg'otadigan mexanizmlar 
atrofiga to'siqlar o'matiladi; katta tezlikda harakatlanuvchi yuklandan foydalaniladigan 
bo'lsa, baxtsiz hodisalaming oldini olish uchun tegishli choralar ko'riladi.
117

---

8.4.2. Asboblami joylashtirish va sinovlami o‘tkazish
Asboblar obyektning shunday kesimlari va nuqtalariga o'matilishi kerakki, 
izlanayotgan parametrlami aniq va ravshan o'lchash mumkin bo'lsin. Dinamik 
sinovlarda ko'pincha murakkab asboblardan foydalaniladi. Ulardan 
foydalanish samaradorligini oshirish maqsadida, ularning o'mini o'zgartirib, 
o'sha asbobning o'zidan qayta-qayta foydalaniladi. Bu yo'l bilan, bir 
tomondan, ishlatiladigan asboblar soni kamayadi; ikkinchidan, asboblami 
ishlatuvchi malakali xodimlar tejaladi.
Statik sinovlardagi singari, bu sinovlarda ham juda muhim o'lchovlarni 
takroran bajarish va bunda ishlash prinsipi boshqacha bo'lgan asboblardan 
foydalanish tavsiya etiladi. Ayni chog'da sinov ishlarini hamda uning 
natijalarini qayta ishlash jarayonini osonlashtirish uchun oichanudigan 
nuqtalar sonini asossiz ravishda ko'paytirib yubormaslik lo
7
.im