a
ning o‘rniga qiymatini qo‘ysak, asbobning kattalashtirish koeffitsienti
kelib chiqadi:
Odatda Martens tenzometrida L masofa / « 500 ga teng bo'ladigan
qilib tanlanadi.
Namunaning nomarkaziy cho'zilishi va egilishi
tufayli yuz berishi
mumkin bo'lgan xatoliklami bartaraf etish maqsadida namunaga, 9.3-rasmda
ko'rsatilganidek, ikkita tenzometr o'matiladi. Ikki asbob ko'rsatkichlarining
o'rtacha qiymati egilish ta’sirini bartaraf etadi.
Martens tenzometrini qo'shaloq o'matishning noqulay tomoni shundan
iboratki, uni o'matishda katta qiyinchiliklai^ga duch kelinadi.
O'lchash aniqligi kamroq, ammo ishlatishga qulay bo'lgan
MIL va
Boyarshinov tenzometrlari keng tarqalgan (9.4 va 9.5-rasmlar).
MIL tenzometri (9.4-rasm) shamir richagli tenzometr bo'lib, bazasi
100 mm ni tashkil etadi. Bu qo'shaloq tenzometr
namunaga prujinali
qistirgich yordamida mahkamlanadi.
Pastki tayanchi
1
qo'zg'almas bo'lib, ustki tayanchi richag (2)
bilan
qo'shilgan. Ushbu richag pastki uchining qo'zg'alishi planka (3) ga, undan
strelka (4) ga uzatiladi. Eksperimentni boshlashdan ilgari strelka vint (5)
yordamida nol holatiga keltiriladi. Agar deformatsiya katta bo'lib,
strelka
shkala chegarasidan chiqib ketsa, uni tajriba jarayonida
vint yordamida
orqaga qaytarish mumkin. MIL tenzometri deformatsiyani 500 marta
kattalashtirib bera
oladi.
ii^i
B o y a rsh in o v
t e n z o m e t r i d a
| y
mexanik shamirlar
|§ :
o'rniga
ikkita yassi
prujina
1,2
dan
Ц
c h o ' z i l g a n d a
Ц
p r u j i n a l a r n i n g
63
kesishuv nuqtasiga
nisbatan og'adi.
tashkil topgan elas
tik sharnir qo'l
lanilgan. 3 va 4
alyumin
detallar
n a m u n
Dostları ilə paylaş: 
