necha millimetrga, temirbeton konstruksiyalar esa undan ham kichik masofaga ko‘chadi. Ko‘chishlar miqdori qancha kichik bo‘lsa, ularni aniqlashdagi metrologik talablar shuncha yuqori bo‘ladi. Chiziqli ko‘chishlarni (solqiliklarni) aniqlashda solqilik o ‘lchagich (progibomer) va indikatorlardan foydalaniladi. Santimetrlab o ‘lchanadigan katta ko‘chishlar odatda progibomerlar yordamida o‘lchanadi. Quyida shunday asboblardan biri — Maksimovning simli progibomeri bilan tanishamiz (4.1-rasm). Asbobning qo‘zg‘almas o ‘qi (1) sinalayotgan obyektning o‘ziga yoki biror qo‘zg‘almas nuqtaga mahkamlanadi. 0 ‘q (1) bo‘ylab aylanadigan shkivga (2) egiluvchan sim (3) yordamida tosh (yuk) (4) osiladi. Sinalayotgan obyekt bilan qo‘zg‘almas nuqta orasidagi masofani aniqlash uchun shkiv (2) sim (3) orqali aylanma harakatga keltiriladi. a-pmgibomerpastga, simningyuqori uchi konstruksiyaga mahkamlangan; b-pm gibom er konstruksiyaga о 'matilgan, simning pastki uchi gruntga mahkamlangan; d-simning pastki uchi suv tubiga tushirilgan og'ir yu kka mahkamlangan; 1-konstruksiya; 2-tayanchlar; 3 - pmgibomerlar; 4-bog'lovchi simlar; 5— qoziq yo k i ustunlar: 6-suv tubiga tushirilgan yuk. 4.2-rasm. Sim progibomerlarni o'rnatish sxemalari: 43
4.3-rasm. Sim progibomerlar simini shprengellarga mahkamlash sxemalari: a-shprengelni pnijina yordam ida taranglash; b-yuk ortilgan shprengel; d — shprengelni yuqori poyasga pnijina orqali tortib qo yish; I-konstruksiya; 2 -ta y a n c h la r; 3 -progibom erlar; 4 - b o g ‘lovchi sim lar; 5 - y o ‘g ‘on sim y o k i trosdan yasalgan shprengel; 6-shprengelni taranglovchi p n ijin a ; 7-osilgan yu k .
