Shkivning harakati strelkani (5) qo‘zg‘atadi. Hisob ma’Iumotlari qo‘zg‘almas o‘qqa (1) mahkamlangan diskning (7) aylana shkalasidan (6) olinadi. Shkala chiziqlari orasidagi masofa 0,01 mm yoki 0,1 mm ni tashkil etadi. Strelkaning aylanishlar soni (8) shkala orqali aniqlanadi. Asboblami o ‘matish sxemalari. Vertikal ko‘chishlami oMchashda quyidagi sxemalardan foydalaniladi: 1. Foydalanish mumkin boMgan qo£zg‘almas nuqtalar mavjud boMgan hollarda 4.2-rasm, a va 4.2-rasm, b da tasvirlangan sxemalardan foydalaniladi. Tayanchlarning cho‘kishini hisobga olish uchun tayanchlarga alohida progibomer o ‘matiladi. Suv ustida joylashgan konstruksiyalami sinashda, oqim uncha kuchli boMmasa, suv tubiga ogMr yuk tushiriladi va bu yukka ulovchi simning pastki uchi bogManadi (4.2-rasm, b). 2. Qo‘zg‘almas nuqtaga yaqinlashish mumkin boMmasa yoki orasi uzoq boMsa, shprengelli sistemalardan foydalaniladi. 4.3-rasm, a da osma 4.4-rasm. Gorizontal ko'chishlarni o'lchash uchun sim progibomerlarni joylashtirish sxemasi: 1-rezervuam ing vertikal devori; 2 - qo ‘z g ‘almas m etall ustun; 3-progibom em i о ‘m atish uchun tokcha; 4— progibomer; 5— bogHovchi sim; 6-sim ni taranglovchi yuk; 7-sim ilish uchun rezervuar devoriga payvandlangan ilgak. 44
4.5-rasm. Ko'chishlarni aniqlash uchun shtiftli indikatorlar: a -k in em a tik sxem a; b-in dikator; 1— tiralm a shtift; 2-shtiftda ochilgan rezba; 3 - sh e ste m y a la r; 4 -strelk a ; 5 -sh k a la ; 6 -sh estem a ya tishlari orasidagi bo'sh jo y l a m i berkituvchi prujina; 7-pm jina tortib tunivchi shestem ya.
