Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti
Yüklə 1,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tamom bo‘lgan suiqasd
- JK 11-moddasi 2-qismining
|
ixtiyoriy qaytish;
– shaxs irodasiga bog‘liq bo‘lmagan holatlarga ko‘ra qilmishning oxiriga yetkazilmasligi – tamom bo‘lmagan suiqasd. Tamom bo‘lmagan suiqasd deganda, aybdor o‘zining jinoiy harakatlarini oxirigacha yetkaza olmagani, ko‘zlagan maqsadiga erisha olmagani tushuniladi. Tamom bo‘lgan suiqasd bilan tamom bo‘lmagan suiqasd orasidagi farq shundaki, birinchisida aybdor mo‘ljallagan barcha harakatlarini amalga oshirdim, deb hisoblaydi. 69 (Tamom bo‘lgan va tamom bo‘lmagan suiqasd haqida mazkur tom IX bobining «Jinoyat sodir etishga suiqasd qilish» deb nomlangan 3-§ ga qarang.) Ta’kidlash lozimki, aybdor tashabbusi bilan uzoqqa cho‘zilgan yoki davomli jinoyatlar to‘xtatiladigan (masalan, o‘z xohishi bilan aybini bo‘yniga olib kelish) yoki jinoyat sodir etilishiga to‘sqinlik qiladigan vaziyat yuzaga kelishi (masalan, organlarning aralashuvi) to‘xtatilgan jinoyat sifatida baholanadi. Bunday hollarda uzoqqa cho‘zilgan va davomli jinoyatlar tamom bo‘lmasdan aynan to‘xtatiladi, chunki vaqt bo‘yicha jinoiy harakat davom etuvchi akt bo‘lib, u tamom bo‘lmaydi, lekin davom ettirilishi to‘xtatilishi mumkin. JK 11-moddasi 2-qismining navbatdagi ikki bandi – «b» va «v»bandlari qilmishning tamom bo‘lgan jinoyatning ayrim holatlariga nisbatan – moddiy tarkibli jinoyatlarga O‘zbekiston hududida sodir etilgan jinoyat sifatida baholashning shartlarini belgilaydi. Bunday shartlarning alohida ko‘rsatilishiga sabab umumiy qoida bo‘yicha qilmishning ijtimoiy xavfliligi uning sodir etilishigagina emas, balki uning qonunda ko‘rsatilgan oqibatlariga qarab aniqlanadi va bu oqibatlar kelib chiqqandan so‘ng jinoyat sodir etilgan hisoblanadi. Lekin bu qoida jinoiy harakat bir davlat hududida sodir etilgandagina qo‘llanadi. Agar jinoyat ikki yoki bir necha davlat hududida sodir etilgan bo‘lsa, bunday qoidani qo‘llash jinoyatchining jazodan qutulib qolishiga imkoniyat tug‘diradi. Shunga ko‘ra qonun belgilaydiki, agar sodir etilgan jinoyat moddiy tarkibga ega bo‘lsa, oqibatlari mavjudligiga qaramay, u O‘zbekiston hududida sodir etilgan deb baholanadi. Bunday shartning belgilab qo‘yilishi Kodeksning javobgarlikning muqarrarlik prinsipiga mos keladi. Ta’kidlash lozimki, qilmishning O‘zbekiston hududida sodir etilgan jinoyat sifatida baholanishi zaruriy obyektivlik belgilaridan birortasining formal mavjudligini talab qilmasa ham, bu belgining faktik aniqlanishi haqidagi talabga rioya qilish zarurligini inkor etmaydi. Boshqacha qilib aytganda, sud va tergov organlari shaxsni shunday jinoyat uchun javobgarlikka tortishda har doim jinoyatning mazkur belgilari 70 yig‘indisining amalda mavjudligini aniqlashlari shart. Bu jinoyatning moddiy tarkibi talabidan kelib chiqadi. Bu belgilardan birortasining amalda mavjud bo‘lmasligi ayblanuvchi harakatlarining tamom bo‘lgan jinoyat sifatida baholanishiga yo‘l qo‘ymaydi. Yüklə 1,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|