¤збекистон республикаси олий ва ¤рта

Tikilayotgan matoni surish jarvyoni

Mokili baxya hosil etuvchi mashinalarning aksariyati, reyka tishli matoni surish mexanizmlari bilan ishlaydi va ularning ishlash printsiplari yuqorida ko’rib o’tilgan.
Baxya xosil etuvchi mokili mashinalarda tikilayotgan matolarni surish jarayonining o’ziga xos xususiyati shundan iboratki, baxya oxirigacha to’liq tortilganidan so’ng matoni surish jarayoni amalga oshiriladi. Ba’zi bir hollarda matoni surish jarayoni baxyani tortish jarayonidan oldinroq bajarilsa, igna ipi tepki yordamida siqilib, moki ipini mato o’rtasiga torta olmaydi. Iplar chalishuvi esa mato tagida sodir etiladi va baxyaning noto’g`ri tuzilishiga ega bo’lgan xolat hosil bo’ladi. Baxyani tortilish jarayonining bajarilish shartini yaxshilash uchun matoni surilish jarayoni kechroq bajarilishi tavsiya etiladi (Rasm 5.2.10.).

1-surilayotgan mato, 2- igna plastinkasi, 3-surish moslamasini lapkasi,4- suruvchi tishli
reyka, 5- lapka prujinasi
Rasm. 5.2.10. Tikilayotgan matoni surish jarayoni
Tikilayotgan matoning qalinligi surish jarayonini o’z vaqti-da bajarilishiga ta’sir etadi, mato qanchalik qalin bo’lsa uni shunchalik tezroq surish kerak, chunki igna shuncha tez matoga kelib tegadi. Matoni unga kirayotgan igna bilan surib
yuborish mumkin emas. Ingichka matolarni tikayotganda matoni kech surilishini ta’minlash mumkin, bu esa tortilish jarayonini to’g`ri bajarilishiga olib keladi.
Tikilayotgan matoni surish jarayoni bilan baxya hosil qilish jarayonining birinchi baxya hosil etish davri tugatilib, yangi baxya hosil etish davri boshlanadi.

NAZORAT SAVOLLARI

1. 
   Tikuv mashinalarining asosiy ishchi a’zolari nomlari?
   
2. 
   Ignalar turlari va tuzilishini chizib ko’rsating?
   
3. 
   Halqa iluvchi va mokining bajaradigan vazifalari nimalardan iborat?
   
4. 
   Halqa iluvchining qanday turlari bor?
   
5. 
   Mokining vazifasi va ishlash printsipi nimadan iborat?
   
6. 
   Matoni suruvchining vazifasi va qanday turlari bor?
   
7. 
   Reyka tishli matoni suruvchining vazifasi nimadan iborat?
   
8. 
   Ignali matoni suruvchining vazifasi nimadan iborat?
   
9. 
   Diskli matoni suruvchining vazifasi nimadan iborat?
   
10. 
    Ip tortuvchi apparatlar va ularning vazifalari nimalardan iborat?
    
11. 
    Halqa bahyali mashinalarda qo’llaniladigan ip tortuvchi apparatlar qaysilar?
    
12. 
    Mokili mashinalarda qo’llaniladigan ipni tortib oluvchi apparatlar qaysilar?
    
13. 
    Tikuv mashinalarida qo’llaniladigan qo’shimcha moslamalar va ularning vazifalari nimalardan iborat?
    
14. 
    Tikuv mashinalarining klassi deb nimaga aytiladi?
    
15. 
    Bahya deb nimaga aytiladi?
    
16. 
    Bahya qator deb nimaga aytiladi?
    
17. 
    Chok deb nimaga aytiladi?
    
18. 
    Mashina bahyalari qanday sinflarga bo’linadi?
    
19. 
    Halqali bahyalar haqida nima bilasiz?
    
20. 
    Mokili bahyalar haqida nima bilasiz?
    
21. 
    Bahyalar guruhlari necha xil bo’ladi?
    
22. 
    Nima uchun bahya «zanjirli» bahya qator deb nomlangan?
    
23. 
    Zanjirli bir ipli bahya qatorda ip sarfi qanday aniqlanadi?
    
24. 
    Mokili ikki ipli bahya qatordagi ip sarfi qanday aniqlanadi?
    
25. 
    Bir ipli va ikki ipli zanjirsimon bahya qatorlar mahsulotning qaysi qismlarini tikishda qo’llaniladi?
    
26. 
    Yassi bahyalarni boshqa bahyalardan farqi nimada?
    
27. 
    Yassi bahyalar qaerda qo’llaniladi?
    
28. 
    Yo’rmalovchi bahyalar. Ularning qanday turlari bor?
    
29. 
    Yo’rmalovchi bahyalar qaerda qo’llaniladi ?
    
30. 
    Mokili bahyalar deb nimaga aytiladi?
    
31. 
    Mokili bahyalarning boshqacha nomi qanday?
    
32. 
    Mokili bahyalarda nuqsonlarni kelib chiqish sabablari nimalardan iborat?
    
33. 
    Tikuv iplarining sarfi, mahsulotning qaysi ko’rsatkichiga ta’sir etadi?
    
34. 
    Tikuv ipini sarfini aniqlashda qaysi ko’rsatkichlar zarur?
    
35. 
    L = l n nimani aniqlash formulasi, bu erda L,l va n larga aniqlik bering?
    

36. 
    ^{n }
    

^Би  D