Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта



Yüklə 1,71 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə158/354
tarix15.08.2023
ölçüsü1,71 Mb.
#139457
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   354
Bank iwi

34-jadval. 
Lizing turlari 

 
Lizingni 
turkumlash 
belgilari 
Lizing turlari 
I Z O H 
1 2 


Moliyaviy 
lizing 
Bu ijaraga olingan mulkning to‘la 
qiymatini va ijarachi foydasini qoplashni 
nazarda tutadi. Bunda amortizatsiya 
to‘liq bo‘lishi yoki ijara obyekti qoldiq 
bahoda qaytarib berilishi mumkin. Bu 
lizing turi ijara obyektini uzoq muddatli 
kreditlash hisoblanadi.
Foydalanish 
muddatiga 
qarab 
Tezkor lizing 
Bu ko‘proq ishlab chiqarish davri 
bilan bog‘liq bo‘lgan lizing bo‘lib, 
obyekti qisqa davrga, ya’ni uning yaroqli 
davrdan kam davrga, qisqaroq vaqtga 
ijaraga beriladi. Bu holda lizing 
obyektining amortizatsiyasi to‘liq amalga 
oshmaydi, ya’ni obyektni yana bir necha 
marta ijaraga berish imkoniyati saqlanib 
qoladi.
Ichki lizing 
Bu lizing faqat mamlakat 
doirasidagi lizingdir. 
Bozor 
sektoriga 
bog‘liqligiga 
qarab 
Xalqaro lizing 
Bu mamlakatlararo lizing 
munosabatlarini tavsiflaydi 
Sof lizing
Bunda ijaraga olinayotgan mulk 
bilan bog‘liq bo‘lgan barcha texnik va 
boshqa xizmatlar lizing oluvchining 
zimmasiga yuklatiladi. Bu bilan bog‘liq 
xarajatlar lizing to‘lovlariga qo‘shiladi. 
Bunday munosabatlar ko‘proq moliyaviy 
lizingga xos. 
Xizmat qilish 
shakli va 
ko‘lamiga 
qarab 
«Ho‘l» lizing 
Bunda ijaraga olinayotgan mulk 
bilan bog‘liq bo‘lgan zaruriy texnik 
xizmatlar, uni ta’mirlash, sug‘urtalash va 
boshqa operatsiyalar lizing beruvchi 
zimmasiga yuklatiladi.


243
Aralash lizing 
bu lizing turi ham moliyaviy, ham 
tezkor lizinglar unsurlarini mujassamlash-
tirgan. Shartnoma muddati tugashi bilan 
mulk lizing oluvchi ixtiyoriga o‘tadi.
Lizing 
munosabatla-
rining 
xarakteriga 
qarab 
Qaytariluvchi 
lizing 
Bu lizing turidan odatda o‘zining 
uskunalari etmayotgan firmalar 
foydalanishadi. Bunda korxona lizing 
kompaniyasini topadi va unga o‘zining 
mulkini sotadi, kompaniya esa, o‘z 
navbatida mulkni shu korxonaga 
qaytadan lizing shaklida topshiradi. 
Natijada korxona o‘ziga zarur bo‘lgan 
aylanma mablag‘larni sotib olish 
imkoniga ega bo‘ladi. Shartnoma shu 
shart bilan tuziladiki, lizing muddati 
tugashi bilan korxona qaytadan o‘z 
mulkini sotib oladi va unga o‘z egalik 
huquqini tiklaydi. 
Moliyalashti-
ruvchilar 
tarkibiga 
qarab 
Individual 
lizing 
Bunda lizing beruvchi uskunani 
sotib olishda o‘z mablag‘laridan qisman 
to‘lab, asosiy qismini boshqa 
kreditorlardan ssuda olish bilan qoplaydi. 
Bu bir qadar murakkab lizing turi bo‘lib, 
odatda u kapital mablag‘ni ko‘p talab 
qiladigan loyihalarga qo‘llaniladi. 
Guruhiy lizing
Bunda lizing beruvchi bitta shaxs 
yoki firma emas, balki bir guruh 
qatnashuvchilar (aksionerlar) bo‘ladi va 
ular maxsus korporatsiya (masalan, trast 
kompaniyasi va boshq.) tuzishib, unga 
ishonchli vakil tayinlashadi. Barcha 
lizing munosabatlarini bajarishda u 
boshchilik qiladi. 
Revolver 
lizing 
Bu lizing turi lizing oluvchiga 
uskunalarni dam-badam almashib turish 
zaruriyati tug‘ilgan hollarda qo‘llaniladi. 
Bu hol texnologik jarayonning o‘ziga 
xosligi bilan bog‘liq bo‘ladi. 
Yangilanish 
muddatiga 
qarab 
Yangilanib 
turiluvchi 
lizing 
Ijarachi buyurtmasiga binoan vaqti-
vaqti bilan yangi uskunalar bilan 
almashtirib turish zaruriyati tug‘ilgan 
hollarda qo‘llaniladi. 
Sublizing 
Bu tadbirkorlik faoliyatidan maj-


244
(qo‘shimcha 
lizing) 
buriyatlarning bir turi bo‘lib, lizing 
obyektini boshqa uchinchi lizing oluv-
chiga topshirishni bildiradi. «Lizing 
to‘g‘risida»gi Qonunning 6-moddasida 
shunday yozilgan: 
«Lizing oluvchi lizing beruvchi oldida 
lizing shartnomasi yuzasidan javobgar 
bo‘lib qolgan holda, lizing shartnomasi 
bo‘yicha olgan lizing obyektini lizing 
beruvchining yozma roziligi bilan 
vaqtinchalik egalik qilish va foydalanish 
uchun uchinchi shaxsga qo‘shimcha 
lizingga topshirishga haqli». 
Sublizing shartnomasining amal qilish 
muddati lizing shartnomasining amal 
qilish muddatidan ortiq bo‘lishi mumkin 
emas. 
Uchinchi 
shaxs 
tomonidan 
foydalanish 
huquqiga 
qarab 
Asosiy lizing 
Bu lizing uchinchi shaxs 
tomonidan lizingdan foydalanish huquqi 
ko‘zlan-magan lizing turidir. 

Yüklə 1,71 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   354




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin