Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта
Yüklə 1,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
xalqaro me’yorlarga
to‘liq javob berish darajasida tashkil etilganligidan dalolat beradi. 2000-yil oxirida ana shunday xalqaro baho o‘zbek banklaridan yana Bunday banklar bir yarim yilda bir marta tekshiriladi. 476 biri (TIF Milliy bankidan so‘ng) ikkinchi bo‘lib - «Paxtabank»ka berildi. Jahonning 95 dan ortiq mamlakatidagi mingdan ziyod mashhur bank- moliya institutlari faoliyatini o‘rganib, tahlil qilishga ixtisoslashgan eng yirik reyting agentligi – «Tomson Faynenshial Benk Votch» kompani- yasi xulosasiga ko‘ra, xalqaro miqyosda o‘z mavqeyini egallayotgan aksiyadorlik tijorat «Paxtabank» O‘zbekistonning yirik va moliyaviy barqaror banki ekanligi tan olinib, unga xalqaro reyting bahosi berildi. U o‘z aktivlari bo‘yicha respublika banklari orasida ikkinchi, ustav kapital miqdori bo‘yicha esa uchinchi o‘rinni egalladi. Bank respublikada 13 ta viloyat boshqarmasi, 184 ta tuman bo‘limlari hamda 400 dan ziyod minibanklardan iborat strategik ahamiyatga ega bo‘lgan keng tarmoqli tizimga ega. Shuningdek, ko‘p sonli intiluvchan, iqtidorli hamda etuk mutaxassislardan iborat bank jamoasining ko‘p yillik, ulkan va boy tajribaga egaligi ta’kidlab o‘tilgan. Ayni paytda ushbu reyting kompaniyasi tomonidan bank faoliyatining har bir jabhasi atroflicha tahlil qilinib, munosib ravishda LC-2 hamda JC-C/D reyting ko‘rsatkichlari bilan baholandi. LC-2 ko‘rsatkichi – baholashda ikkinchi eng yuqori kategoriya hisoblanib, asosiy mablag‘ va foizlarni o‘z vaqtida qaytarish qobiliyati kuchli bo‘lganda beriladigan bahodir. Respublikamizda «Paxtabank» ushbu reytingga (TIF Milliy bankidan so‘ng) ikkinchi bo‘lib erishdi. Bankka JC-C/D reyting bahosining berilishi esa shuni anglatadiki, u o‘z aktivlari sifatini yaxshiligi hamda barqaror muvozanatlashtirilgan balansi bilan keng omma ishonchi va hurmatiga sazovor bo‘lmoqda. Shunisi e’tiborga molikki, «Paxtabank»ka berilgan bunday reyting baholari, avvalambor, uning: istiqbolini belgilashda; xorijiy sarmoyalarni yanada faolroq jalb etishda; xalqaro bank-moliya tashkilotlari bilan o‘zaro hamkorlik munosabatlarni o‘rnatish borasida zaruriy shart-sharoitlar, yangi imkoniyatlar yaratib beradi. Qolaversa, bank mavqeyining respublika ichida va uning tashqarisida yanada yuksalganidan, jahon moliya olamida ulkan yutuqlarini munosib namoyon etganidan dalolat beradi. Bank SWIFT jahon banklararo moliyaviy telekommunikatsiyalar hamjamiyati a’zoligiga qabul qilingan. O‘zbekiston qishloq xo‘jaligiga xizmat ko‘rsatuvchi eng nufuzli banklardan biri ekanligi jahon moliya olami tomonidan ham e’tirof etildi. Jumladan, moliya muassasasining 477 1998-yildayoq qishloq va qishloq xo‘jaligini kreditlovchi Osiyo-Tinch ummoni assotsiatsiyasi (APRAKA)ga a’zo bo‘lib kirganligining o‘ziyoq uning jahon bank tizimida o‘zining munosib o‘rnini egallab borayotgan- ligini ko‘rsatuvchi dalildir. Osiyo va Tinch ummoni mintaqasidagi 21 mamlakatning qishloq xo‘jaligi yo‘nalishidagi 57 ta bank va moliya institutlaridan iborat jahondagi salohiyatli va nufuzli moliya institutlaridan biri hisoblanuvchi ushbu Assotsiatsiya qishloq xo‘jaligini rivojlantirishning moliyaviy tamoyillarini rejalashtirishni rag‘batlanti- rish, qishloq va qishloq xo‘jaligini moliyalash va kreditlash sohasidagi davlatlararo tadqiqotlarni qo‘llab-quvvatlash, tarmoqqa moliyaviy xizmat ko‘rsatish bo‘yicha axborotlarni o‘zaro muntazam ayirboshlash va ularni amaliyotga joriy etishni muvofiqlashtirish maqsadida tashkil etilgan. «Paxtabank»ning jahon bank hamjamiyati bilan integratsiyalashuvi yil sayin chuqurlashib borayotganiga yana bir misol uning qishloq xo‘jaligini kreditlash xalqaro Konfederatsiyasi (KIKA)ga a’zo bo‘lganligidir. Ushbu nufuzli tashkilot Ikkinchi jahon urushi tugaganidan so‘ng G‘arbiy Yyevropaning bir guruh qishloq xo‘jalik va kooperativ banklari tashabbusi bilan tashkil etilgan bo‘lib, o‘zining hozirgi ko‘rinishida 1989-yilda ta’sis etilgan. Hozirgi paytda, qishloq xo‘jaligi sohasida kreditlar beruvchi yoki uni olishga ko‘maklashuvchi jahonning barcha qit’alaridan 36 davlatning qishloq xo‘jalik yo‘nalishidagi 165 ta banklari hamda moliya tashkilotlari, shuningdek, faoliyat maqsadi qishloq xo‘jalik kreditini rivojlantirish yoki uni o‘rganishdan iborat bo‘lgan mintaqaviy, milliy yoki xalqaro tashkilotlar KIKA a’zolari sanaladi. Ular sirasiga Fransiyaning «Kredi Agrikol», Niderlandiyaning «Rabobank», Germaniyaning «Doychegenossenshafts- bank», Avstriyaning «Rayffayzensentralbank» kabi banklari va boshqa yirik hamda taniqli banklar kiradi. «Paxtabank» boshqaruvining raisi KIKA Markaziy qo‘mitasi a’zosi hisoblanadi. Odatda, CAMEL reyting tizimida 5 komponentdan bir yoki ikki holatda yuqori ko‘rsatkichga ega bo‘lish mumkin. Bankrotlikka yaqin, ya’ni muammoli banklar deb tan olingan banklar esa 5 yoki 4 ball oladilar va ular tez-tez tekshirilib turiladi. To‘g‘ri, 5 holatdan 4 tasida ham yuqori ko‘rsatkichga erishish hollari ham yo‘q emas, lekin bitta holatda ham yuqori ko‘rsatkichdan past bo‘lgan reyting bahosiga ega bo‘lganda umumiy reyting bahosi yuqori bo‘lmaydi. Respublika bank tizimida umumiy reyting bahosining eng ko‘pi 2 va 3 ta bo‘lib, bular 478 «yaxshi» va «qoniqarli» faoliyat yurituvchi banklar qatoriga kiradi. Shunday qilib, bank faoliyatini baholashning «CAMEL» tizimi: bank faoliyatini oydinlashtirishga yordam beradi; bank hisobotlarining to‘g‘riligini tasdiqlaydi; obyektni xalqaro audit kiritilishiga tayyorlaydi. Ushbu afzalliklar umumlashib, eng oliy maqsad, ya’ni bankni bankrotlikdan saqlab qoladi va shu orqali jismoniy hamda yuridik shaxslarning omonatlari, depozitlarining behudaga sarflanib ketishining oldini oladi. Yüklə 1,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|