Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта



Yüklə 2,25 Mb.
səhifə98/98
tarix16.12.2023
ölçüsü2,25 Mb.
#181544
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   98
O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi a. Qodiriy nomid

ESTETIK HISSIYOT -. Ko‘pincha adabiyotlarda estetik hissiyot «estetik tuyg‘u» so‘zida, birlik shaklida beriladi. Goh estetik kechinmaning, goh estetik hayajonning sinonimi tarzida talqin qilinadi. Bizningcha, bu unchalik to‘g‘ri emas. CHunki hayajon ham, kechinma ham bitta tuyg‘udan emas, tuyg‘ular silsilasidan iborat bo‘ladi, shu sababdan uni ko‘plikda-hislar yoki hissiyot shaklida qo‘llash maqsadga muvofiq.
Endi estetik hissiyotni tashkil etadigan hislarning ba’zilarini qisqacha ko‘rib o‘taylik.
ESTETIK QIZIQISH - Ma’lumki, qiziqish hissi, sog‘inch va qo‘msashdan farqi o‘laroq o‘tmishda ro‘y bergan hodisani emas, balki ko‘p hollarda kelajakda, tez muddat ichida ro‘y berishi lozim bo‘lgan voqelikni nazarda tutadi, unga intiladi; intilish jarayoni esa-»uchrashuv»ga tayyorgarlik degani. Estetik qiziqish sub’ektning ob’ekt haqida, hali u bilan yuzma-yuz kelmasdan turib, muayyan bir umumiy tushunchaga ega bo‘lishini, uni idrok etishga o‘zini hozirlashini taqozo etadi.
ESTETIK MUSHOHADA - odatda biz «mushohada» deganimizda «kuzatish» so‘zining sinonimini tushunamiz. Aslida esa bunday emas: kuzatish, falsafiy qilib aytganda, bilish munosabatining tajribaviy asosi, u ob’ektga yunaltirilgan bo‘lib, qo‘yilgan maqsad va ilmiy bilim mantiqi tomonidan boshqarib, tuzatilib boriladi, unga o‘zgartirishlar kiritib turiladi, ya’ni u maqsad asosida ish ko‘radigan fikriy faoliyat
ESTETIK BAHO - qadriyat deganda biz, odatda shaxs, millat, jamiyat tomonidan qadrlanadigan ma’naviy—moddiy ob’ektlarni tushunamiz. Har qanday qadriyat yoki qadriyat darajasiga ko‘tarilgan har bir ob’ekt inson tomonidan baholanmay qolmaydi. Qadriyatlar sohaviylik tabiatiga ega (axloqiy, estetik, diniy va h.k.) bo‘lishi barobarida darajalarga bo‘linishi bilan ham ajralib turadi
ESTETIK DID - insondagi go‘zallik, ulug‘vorlik, fojiaviylik singari estetik xususiyatlarni, umuman, nafosatni idrok etish qobiliyatini nazarda tutiladi.


1 Karimov I. A. Yuksak ma'naviyat еngilmas kuch. -T.: Ma'naviyat, 2008. -B. 134.

1 Шиллер Ф. Собрание сочинений в 7 т. Т. 6. М., ГИХЛ, 1957. С. 291.

2 Шиллер Ф. Соб.соч. в 7 т., М., ГИХЛ, 1957. Т. 6. С. 186.

3 Шеллинг Ф. Философия искусства. М., Мœсль, 1966. С. 400.

4 Байрон. Соб. соч. в 4 т. Т.2 М; Правда, 1981. С. 95-97.

5 Šаранг: Шеллинг Ф. Философия искусства. С. 418.

6 Қаранг: Дидро Д. Эстетика и литературная критика М., ИХЛ, 1980. С. 251-256.

7 Шопенгауэр А. Введение в философию. Новые паралипомены. Об интересном. Минск, Попурри, 2000. С. 398.

8 Шиллер Ф. Собр. соч. Т. 6. С. 331.

9 Хейзинга Й. Homo ludens. М., АСТ, 2004. С. 17.

10 Šаранг. ¡ша манба. С. 24.

11 Ќайдеггар М. Основнœе попятия метафизики // «Вопросœ философии» 1989, №9. С. 129.

12 қаранг: Зоќидов П. Меъмор олами. Т., Šомус, 1996, 128 б.

13 Алпомиш. Т., Ђ.Ђулом номидаги Адабиёт ва санъат нашриёти, 1979 й., 13-б.

14Šаранг. “Санъат”журнали, 1991 й, 5-сонидаги зарвараš.

15 Каримов.И.А. Хавфсизлик ва тинчлик учун курашмоš керак. Т., ¡збекистон, 2002 й., 55–56-б.

16 Аския Т., Ђ. Ђулом номидаги Адабиёт ва санъат нашриёти, 1970 й., 6–б.

17 Šаранг: Œша манба, 129-б.

18 Михалкович В.И., Стигнеев В.Т. Поэтика фотографии. М., Искусство, 1989. С. 122.

19 Šаранг: Борев Ю. Эстетика. М., 2003. С. 305.

20 Қаранг: Эстетика. Словарь. М., Политиздат, 1989. С.89.



Yüklə 2,25 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   98




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin