Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта

ochiq kalit
K axborotni shifrlashda ishlatiladi, maxfiy kalit k dan hisoblab 
chiqariladi; 
-
maxfiy kalit
k, uning jufti bo`lgan ochiq kalit yordamida shifrlangan axborotni 
rasshifrovka qilishda ishlatiladi. 
Maxfiy va ochiq kalitlar juft-juft generatsiyalanadi. Maxfiy kalit egasida 
kolishi va uni ruxsatsiz foydalanishdan ishonchli ximoyalash zarur (simmetrik 
algoritmdagi shifrlash kalitiga uxshab). Ochiq kalitning nusxa-lari maxfiy kalit 
egasi axborot almashinadigan kriptografik tarmoq abo-nentlarining har birida 
bo`lishi shart. 
Assimmetrik kriptotizimda shifrlangan axborotni uzatish quyidagicha 
amalga oshiriladi: 
1. Tayyorgarlik bosqichi
 
-abonent V juft kalitni generatsiyalaydi: maxfiy kalit 
kv
va ochiq kalit
 K
B
;
- ochiq kalit
 K
B
abonent A ga va kolgan abonentlarga junatiladi. 
2. A va V abonentlar o`rtasidagi axborot almashish: 
-abonent A abonent V ning ochiq kalit
 K
B
yordamida axborotni shifrlaydi va 
shifrmatnni abonent V ga jo`natiladi; 
348

---

349
-abonent V o`zining maxfiy kalit 
kv 
yordamida axborotni rasshifrovka qiladi
 
Xech 
kim (shu jumladan abonent A ham) ushbu axborotni rasshifrovka kilol-maydi, 
chunki abonent V ning maxfiy kaliti unda yo`q. 
Assimmetrik kriptotizimda axborotni ximoyalash axborot qabul qiluvchi 
kaliti 
kv 
ning maxfiyligiga asoslangan. 
Assimmetrik kriptotizimning asosiy xususiyatlari quyidagilar: 
1.
Ochiq kalitni va shifr matnni ximoyalangan kanal orqali jo`natish mumkin, 
ya’ni niyati bo`zuk odamga ular ma’lum bo`lishi mumkin. 
2.
Shifrlash E
V
:M – S va rasshifrovka qilish D
v
:S – M algoritmlari ochiq. 
A abonent maxfiy va ochiq
kalitni yaratadi 
A ochiq kalitni Bga beradi 
A xatini maxfiy kalit B xatini ochiq kalit
bilan yopadi bilan ochadi