Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

8-VARIANT
1. Aholining istiqboldagi sonini aniqlash usullari.6 ball.
2. YaIM hajmini hisoblash usullari.6 ball.
1-Misol. Quyidagi ma’lumotlar asosida bozor bahosidagi YAIMni ishlab chiqarish va taqsimlash metodlarida aniqlang hamda YAIMning indeks-deflyatorini hisoblang. 8 ball.

t/r	Ko’rsatkich	Mlrd.so’m
1	Joriy yildagi yalpi ishlab chiqarish (YAICH), asosiy baholarda	4500
2	Oraliq iste’moli (OI)	2100
3	Bilvosita o’lchanadigan moliyaviy vositachilik xizmatlari (BO`MVX)	8
4	Mahsulot va importga solingan soliqlar (MS)	332
5	Mahsulot va importga berilgan subsidiyalar (SM)	101
6	Asosiy kapitalning iste’moli (AKI)	410
7	Yollangan xodimlarning mehnat haqi (MH)	1220
8	Ishlab chiqarishga boshqa sof soliqlar (SS)	175
9	Yalpi foyda va yalpi aralash daromadlar (YAFD)	997
10	Joriy yildagi YAIM,taqqoslama baholarda	2400

9-VARIANT
1. Bozor iqtisodiyoti sharoitida mehnat bozori statistikasining vazifalari va uni statistik o’rganishning sotsial-iqtisodiy ahamiyati. Mehnat resurslari tushunchasi va uning sonini aniqlash. Mehnat resurslari balansi va uning ahamiyati.6 ball.
2. YaIM hajmini o’zgarmas (solishtirma) baholarda hisoblash usullari. YaIMning deflyatori va uni aniqlash usullari. 6 ball.
1-Misol. Ikki hudud bo’yicha sanoat tarmog’i ishlab chiqarish hajmi va asosiy kapitalining o’rtacha yillik qiymati haqida ma’lumotlar berilgan (o’zgarmas baholarda, mlrd.so’m.): 8 ball.

Hudud	Sanoat mahsuloti hajmi		Asosiy kapitalning o’rtacha yillik qiymati
	Bazis yil (Q0)	Joriy yil (Q1)	Bazis yil (AS0)	Joriy yil (AS1)
1 2	32 15	39 14	70 38	88 36
Jami	47	53	108	124

Hududlar asosiy kapitali qaytimini va ularni o’zgarishini kapital qaytimi alohida indeksi orqali ikki yil uchun aniqlang.
10-VARIANT
1. Iqtisodiy faol va nofaol aholi tushunchasi hamda ularning tarkibi. Band aholi va ishsizlik statistikasi ko’rsatkichlari. 6 ball.
2. Milliy hisoblar tizimida ishlab chiqarish chegaralari. Ishlab chiqarish hajmini aniqlash printsiplari (qoidalari) va baholash turlari: omil, asosiy, ishlab chiqaruvchi va xaridor baholari. 6 ball.
1-Misol. 2014 - yilda korxona ishlab chiqargan mahsulotini sotishdan tushgan tushumi 40 mln. so’mga, aylanma kapital qoldig’ining o’rtacha qiymati 5 mln. so’mga teng. 3 ball.
Aylanma kapital aylanuvchanlik ko’rsatkichlarini aniqlang.
11-VARIANT
1. Xodimlar statistikasi ko’rsatkichlari. Ishchi kuchi harakati ko’rsatkichlari. Ish vaqti fondlari va ulardan foydalanish koeffitsientlari. Ish vaqti fondi balansi. 6 ball.
2. MHTda ishlab chiqarishning makroiqtisodiy ko’rsatkichlari: yalpi ishlab chiqarish, oraliq iste’moli, yalpi ichki mahsulot, yalpi milliy daromad va boshqa ko’rsatkichlar hamda ularning o’zaro bog’liqligi. 6 ball.
1-Misol. Respublika aholisi bo’yicha quyidagi ma’lumotlar keltirilgan (ming kishi):8 ball.
Yil boshida aholi soni (A₀) – 27072,2
Yil davomida:
Tug’ilganlar soni (A_{tug`</sub>) – 646,1
O’lganlar soni (A<sub>o`l}) – 138,8
1 yoshgacha o’lgan bolalar soni (A_o`l.b) – 8,0
Doimiy yashash uchun ko’chib kelganlar(A_kel) – 5,5
Respublikadan ko’chib ketganlar (A_ket) – 51,2
15-49 yoshdagi ayollar yillik o’rtacha soni – 7349
Aniqlang:
1) yil oxiridagi aholi sonini;
2) aholining o’rtacha sonini;
3) umumiy tug’ilish koeffitsientini;
4) maxsus tug’ilish koeffitsientini;
5) o’lim koeffitsientini;
6) bolalarning o’limi koeffitsientini;
7) tabiiy harakat koeffitsientini;