Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

Bog'lash sistemasi deb, g'ishtlarning ma'lum tartibda terilishiga aytiladi.
G'ishtin devorlar qurishda quyidagi bog'lash sistemalari qo'llaniladi:
bir qatorli (zanjirli) bog'lash sistemasi (29-rasm, a) – bunda ko'ndalang yotqizib terilgan g'isht qator bilan uzunasiga yotqizib terilgan g'isht qatorlari navbatlashib keladi. Choklarni bog'lashning bu sistemasi osonligi va devorning mustahkamligini oshirishi bilan ajralib turadi, biroq, bunda mehnat unumdorligi past bo'ladi;
ko'p qatorli bog'lash sistemasi (29-rasm, b) – bunda besh qator uzunasiga yotqizilgan qator ko'ndalang yotqizib terilgan bir qator bilan navbatlashadi. Bu sistema qullanilganda mehnat unumdorligi bir qatorli sistemadagiga nisbatan ancha yuqori bo'ladi; biroq devorning mustahkamligi 3-5% pasayadi;
uch qatorli bog'lash sistemasi (29-rasm, v) – bunda uzunasiga yotqizib terilgan uch qator g'ishtlar ko'ndalang terilgan bir qator bilan navbatlashadi. Bu holda uchta qo'shni qatorning vertikal choklari bir-biriga to'g'ri keladi. Ustunlar va devorning derazalar oralig'idagi qismini terishda (eni 1 metrgacha bo'lganda) choklarni bog'lashning ana shu sistemasi qo'llaniladi.

G'ishtin devor qurish texnologiyasi

G'ishtlarni terish usullari qorishmaning plastiklik darajasiga, devor sirtining sifatiga qo'yiladigan talablarga qarab tanlanadi va g'isht teruvchi ustaning ish unumiga ta'sir etadi.
G'ishtlarni «siqib» terish usuli (30-rasm) qo'llanilganda dag'al qorishmadan foydalaniladi, chunki bunda devor yuziga qaratilgan qatorlardagi choklar zich to'ldirilgan bo'lishi lozim.



a)

b)

d)

b)

g)

y)

30-rasm. Devor g'ishtlarini bo'yiga va ko'ndalang yetqizib «siqib terish» usuli: a, b – qorpshmani kurakcha bilan kurab to'plash; v, g – g'ishtni surib keltirpsh va ko'ndalang vertikal chokni to'ldirish; d, y – g'ishtni cho'ktirish va chokdan sitilib chiqqan ortiqcha qorishmani sidirib olish

G'isht terish jarayoni quyidagi operasiyalarni o'z ichiga oladi:

yotqizilgan qorishmani kurakcha bilan tekislab, bir necha g'isht uchun to'shama qatlam tayyorlanadi, bu qatlam devor chetidan 1 sm qochirib yotqizilishi lozim;
qorishma yotqizilgan g'ishtning vertikal kirrasiga kurakchaning yoni bilan kurab to'planadi;
g'isht qorishmaning ustiga chap qo'lda yotqizilib, ilgari yotqizilgan g'ishtga taqaladi, kurakcha o'ng qo'l bilan yuqoriga tortiladi;
yotqizilgan g'ishtni qo'l bilan bosib yoki kurakchaning dastasi bilan sekin-sekin urib qorishma qatlamiga cho'ktiriladi;

a)

v)

d)

b)

g)

y)