‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi

1 Ушаасар, 71-бет.
2 Al-Buxoriy, Imom Ismoil. Al-adab al-mufrad (Adab durdonalari). - Tosbkent; 0 ‘zbekiston,
1990, 78-, 123-beflar.
358

---

iborat bo‘lib, faqat ezgulikka xizmat qilish, oliyjanob bo'lish, 
pokiza yurish, bir burda luqmani halo! qiiib yeyish, jaholat va 
jaholatparastlikka yo‘l qo‘ymasiik, o‘z birodarining, qarindosh- 
urug‘Iarming, millatining va vatanining qadriyatlarini asrashdan 
iboratdir”1. Shunday ekan, hadislar komil insonni shakllantirishda 
muhim manba bo‘lib xizmat qiladi va undan yoshlar tarbiyasida 
foydalanish shu kunning dolzarb muammolaridan sanaladi.
Nazorat uchun savol va topshiriqlar
1. Musulmon maktablarida ta’lim tizimi va mazmuni qanday
edi?
2. Qur’oni karimda ilgari surilgan axloqiy tamoyillar haqida 
so‘zlang.
3. Hadis ilmida qaysi davr “Oltin davr” deb nom oldi.
4. “Hadis” va “Sunna” tushunchalarining mazmunini so‘zlab 
bering.
5. Hadislaming mazmuni va tarbiyaviy ahamiyatini izohlang.
1 Asror Saniad. Payg'ambar, din va dindorlik. Imom 
Ismoil al-Buxoriyning
«Al-adab al-mufrad» 
(«Adab durdonalari») kitobiga 
Sbmggi sbiz. 
- Toshkent, O ‘zbekiston, 1990, 183-184-betlar.
359

---

XIV BOB. SHARQ UYG‘ONISH DAVRI VA UNDA
TA’LIM-TARBIYA MASALALARI
1. Sharq Uyg‘onish davrida ilm-fan va madaniyat
Movarounnahr va Xurosonda IX asrlarga kelib ma’naviy ko‘- 
tarilish Sharq Renessansi-Uyg‘onish davrining boshlanishga olib 
keldi.
Movarounnahrda ilm-fan va ma’rifat sohasida o‘z xizmatlari 
bilan dunyoga mashhur bo‘Jgan faylasuf va munajjim, matematika, 
fizika, tibbiyot, tarix, til va adabiyot, pedagogika sohasida ilmiy 
merosi bilan nom qoldirgan Muhammad Muso al-Xorazmiy. Abu 
Nasr Forobiy, Ahmad aI-Farg‘oniy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali 
ibn Sino kabi qomusiy olimlar faoliyat olib bordilar. Qomusiy 
olimlar o‘z ilmiy merosida ta’limiy-axloqiy asarlar yaratishga ham 
katta e’tibor berib, bu asarlarda ilgari surilgan g‘oyalar insonning 
ham aqliy, ham axloqiy, estetik va jismoniy jihatdan kamol 
topishida, pedagogik fikr taraqqiyotida katta ahamiyatga ega 
bo‘Idi.Shuningdek, Sharq uyg‘onish davrida sof pedagogik asarlar 
ham varatilib, taiim-tarbiyada inson takomilining xususiy va 
umumiy metodlari haqida oim as ta’limoti bilan nom qoldirgan 
tarbiyashunos olimlar ham maydonga chiqdi.