SINTAKTIK FIGURALAR
Reja:
1. Sintaklik figuralar haqida umumiy tushuncha.
2. Ulaming turlari.
3. Anafora, epifora, takror va kompozitsion boglanishlam ing
o'xshaslilik va farqli tomonlari.
4. Sintaktikparallelizm va antiteza.
5. Ritorik so‘roq va gradatsiya.
Sintaktik figuralar nutqni ohangdor, ta ’sirchan va jozibali qilish
uchun islilatiladi. Asosan, tinglovclihiing tushunishiga osonlik yaratadi.
Shu jihatdan ular nutq musiqasi deb yuritiladi. U lar quyidagi
nomlar bilan m a’lum:
anafora, epifora, kompozitsion bog'lanish,
takror, sintaktik parallelizm, antiteza, gradatsiya, ritorik so 'roq.
Anafora
— yuqoriga ko‘tarilish degan m a'noni bildiradi. Bunda
har b ir m isra, abzas va gap boshida b ir xil takrorlanuvchi
konstruksiyalar ishlatiladi. Bular so‘z, so‘z birikmasi, gap shaklida
bo ‘lishi mumkin. Masalan,
Birga tug ‘ilmoq bor, birga turmoq y o ‘q.
U alla aytmasa, tonglar otmaycii,
U alla aytmasa, quyosh botmaydi.
U alla aytmasa, dillarning g'ashin,
Kulgular yuvmaydi va yo ‘qotmaydi. (Saida Zunnunova)
Epifora
— lotincha so‘z bo‘lib, ep/-keyin,/oras,-m a,no demakdir.
So‘zlar oxirida unli yoki undosli tovushlaming, misralar, gaplar,
abzaslar oxirida bir xil konstruksiyalaming takrorlanishiga epifora
deyiladi. Anafora og‘zaki va yozma nutqda, epifora esa, asosan, yozma
nutqda qoilaniladi:
Bunda bor: harorat, muhablmt, shafqatva mehnat nonini ko 'ramiz
baham. ( G 'afur G'ulom) Vaqt hamma narsadan kuchli, deydilar,
quyosh, tovush va nur harakatini taajjublanarli tez, deydilar, atom va
vodorot quvvatini tengsiz va beqiyos qudrat, deydilar. (Vohid Zohidov)
Dostları ilə paylaş: 
