Zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti

Д
Е
Standart sharoitlarda SUQTning eng kichik uzunligi, m	3200	2600	1800	1300	1000	500
GUQTning eng kichik uzunligi, m	3500	2860	1980	1430	1100	550

Har xil turdagi HK uchun standart sharoitlarda SUQTning minimal uzunligi 4 ilovada berilgan. Aerodrom sinfini aniqlash uchun HKning hisobiy turi aniqlanadi. Havo kemasining hisobiy turi – bu standart sharoitlarda shu aeroportda foydalanilayotgan hamma HK parkiga nisbatan SUQTning eng katta uzunligi talab qilinadigan havo kemasidir. Havo kemalarining hisobiy turi va uning uchishqo‘nish tavsiflari (1-ilova) va qiymatlari (3-jadval) bo‘yicha aerodrom sinfi aniqlanadi.

SUQT ning kerakli uzunligi va enini hamda uchish tasmalari elementlarining o’lchamlarini mahalliy sharoitlarni hisobga olgan holda asoslash
SUQT va uchish tasmasining boshqa elementlarining rejalashtiriladigan o‘lchamlarini aniqlash uchun HKning 1-ilovada berilgan texnik-uchish tavsiflari ma’lumotlaridan foydalaniladi. Standart sharoitlarda SUQTning uzunligini hisoblashda ikkita hisobiy sxema ko‘rib chiqiladi:

• 
  Tezlik olish jarayonida dvigatellardan biri ishdan chiqqan holda HKning “uchishi";
  
• 
  HKning qo‘nish hududiga kirishda SUQTning boshlanishiga 15 m balandlik bilan yaqinlashib, pastlab uchish traektoriyasi tanlanadigan “ko‘nishi” HKning hisobiy turi sifatida standart sharoitlarda SUQTning kerakli uzunligi tegishli hisobiy sxemada maksimal bo‘lgan 1-2 ta samolyot qabul qilinadi.
  
• 
  Aerodrom joylashishining hisobiy (mahalliy) shartlari (UQTning o‘rtacha bo‘ylama qiyaligi, aerodromning dengiz sathiga nisbatan balandligi, havoning eng issiq oyidagi harorat) tegishli hisobiy koeffitsientlar , , i kiritish orqali hisoblanadi.
  

“Uchish” sxemasi uchun SUQTning kerakli uzunligi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

Bu yerda:
– hisobiy sharoitlarda SUQTning kerakli uzunligi.
– standart sharoitlarda SUQTning kerakli uzunligi: IL-96 3200 m
– SUQTning o‘rtacha bo‘ylama qiyaligini hisobga oluvchi hisobiy koeffitsient.
, – havoning harorati va aerodromning balandligini hisobga oluvchi mahalliy sharoitlarning hisobiy koeffitsienti.
Koeffitsientlar quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

(I guruh HK uchun)
Bu yerda:
– iyulda soat 13-00 dagi o‘rtacha harorat; 25
– aerodromning dengiz sathiga nisbatan balandligi; H=120 m
– SUQTning o‘rtacha bo‘ylama kesimi.=0.010
K_t=1+0.01*(1.07*25-18+0.0065*120)=1.095
=1+0.07* =1.028
=1+9*0.010=1.09
=3200*1,09*1,028*1,095= 3927 m
“Qo‘nish” sxemasi uchun SUQTning kerakli uzunligi quyidagi formuladan topiladi:
(9)
– hisobiy sharoitlarda qo‘nish uchun SUQTning kerakli uzunligi;
– standart sharoitlardagi SUQT uzunligi IL- 96 2900m
– bir vaqtning o‘zida havoning hisobiy harorati va aerodromning joylashish balandligidagi havo bosimini hisobga oluvchi tuzatish koeffitsienti. koeffitsient quyidagi foyrmula yordamida aniqlanadi:
(10)
Bu yerda:

• 
  – aerodromning joylashish balandligiga ko‘ra, 4-jadval bo‘yicha qabul qilinadigan havo bosimi (mm), P =749.2 mm
  

4-jadval