Zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti

2-amaliy ish. Yo‘l qoplamasining ravonligini va mustahkamligini prognozlash.
Ishning maqsadi: Mavjud shahar yo‘llaridagi Yo‘l qoplamasining ravonligini va mustahkamligini o‘lchash va uni prognozlash bo‘yicha xisob kitob ishlarini amalga oshirish.
Nazariy qism
Yo‘l qoplamalarining muhim sifat ko‘rsatkichlari ularning mustaxkamligi va ravonligi bo‘lib, ular avtomobil oqimining tezligi, harakatlanish qulayligi, transport xavfsizligi va yuklarning mustaxkamligiga sezilarli darajada bog‘liq.
Ekspluatatsiya paytida qoplamaning elastik modulining o‘zgarishi quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:
(2.1)

Bu yerda: – ning ishlashi davomida qoplamaning elastiklik moduli t yilda MPa;

– yo‘l qoplamalarining me’yoriy xizmat muddati;
– davri yo‘l qoplamalarining ishlash paytidan boshlab yo‘lni tekshirishga qadar bo‘lgan vaqt;
–qoplama turiga va hisoblangan yuk guruhiga bog‘liq parametr, MPa;
–yuklarning takrorlanuvchanligi ta’sirini tavsiflovchi parametr, MPa;
–hisobiy yukiga olib keladigan qoplama xizmatining oxirgi yilida kutilgan harakatning intensivligi, avt./sut;
–harakat jadalligining o‘sish ko‘rsatkichi.
Yu.M.Yakovlev formulada uning mustaxkamligiga qarab, yo‘l to‘shamasining deformatsiyalangan V darajasini prognoz qilishni taklif qiladi.
(2.2)
– yo‘l to‘shamasining deformasiya darajasi;
–yo‘lning tekshirilgan uchastkalarida elastiklikning o‘rtacha moduli, MPa;
– elastik modulning joriy qiymatlari, ekspluatatsiya vaqtida o‘zgarib turadi (I)yo‘l to‘shamasining, MPa.
Takomillashgan turdagi qoplamalar uchun yo‘l to‘shamalarining ruxsat etilgan deformatsiyalanish darajasi 15%, yengil turdagi qoplamalar uchun–35%, o‘tish turidagi qoplamalari uchun – 55%. Ushbu texnik taxminiy hisoblanadi va qoplamalarni ta’mirlash ishlarini rejalashtirishda foydalanish mumkin.
Tekis joylar uchun, yo‘l to‘shamalarining elastikligining umumiy moduliga qarab, qoplamaning ravonligini o‘zgartirish quyidagi bog‘liqlik bilan aniqlanishi mumkin:
(2.3)
Bu erda: – ravonlik, vaqt bo‘yicha o‘zgaruvchan, sm/km;
–boshlang‘ich ravonlik, sm / km;
–bu erda qoldiq deformatsiyalarning to‘planishi va qoplamalarning ravonligi o‘zgarishi o‘rtasidagi munosabatni tavsiflovchi parametr, sm / km;
– qoplamaga g‘ildirakni xisobiy solishtirma bosimi, MPa;
–qoplamaning yeyilishi va ravonlikni degradatsiyasi, shuningdek, yo‘l to‘shamalarining umumiy mustaxkamligini kamayishi natijasida ekspluatatsiya davomida yo‘l poyi gruntidagi kuchlanishning oshishini hisobga oladigan o‘lchamsiz koeffitsient;
– yo‘l to‘shamasining umumiy qalinligi, sm;
– avtomobil g‘ildiragi izining hisobiy diametri,sm;