5-amaliy ish. Asfaltbeton qoplamalari deformatsiyasini va qoplamalarda o‘yiqlar paydo bo‘lishini prognozlash.
Ishning maqsadi: Mavjud shahar yo‘llaridagi asfaltbeton qoplamalari deformatsiyasini va qoplamalarda o‘yiqlar paydo bo‘lishini prognozlash bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarga ega bo‘lish.
Nazariy qism Chaqiq toshni chiqib ketish yoki sirtni ko‘chib chiqishi asfaltobeton qoplamalarida bog‘lanishning yo‘qolishi natijasida sodir bo‘ladi. Qoplama sirtlari deformatsiyasining eng sezilarli va xavfli turi bo‘lgan qoplamalar yuzasidagi chuqurchalar, odatda, o‘z vaqtida ta’mirlanmaslik oqibatidir. Yo‘lga transport talablarini ta’minlash uslubida yoriq va chuqurchalar hosil bo‘lish jarayonlarining boshlanishi va tarqalish muddatlarini aniqlashda uchun matematik bog‘liqliklar foydalanadi
Chuqurchalar shakllantirish jarayoni uch xolatni ko‘rib chiqadi–yangi chuqurchalarni shakllanishi keng yoriqlar qirralarni sindirish tomonidan, qoplamadan chaqiq toshni chiqishi va shunchaki chuqurchalarini kengayishi oqibatida.
Ushbu jarayonlarni prognoz qilish uchun U.Peterson tomonidan tavsiya etilgan bog‘liqliklardan foydalanish mumkin.
qoplamani buzilishining boshlanishi davri, yillar:
(5.1)
bu yerda zaif ( = 0,54), o‘rta mustaxkam ( = 0,97) va mustaxkam ( = 1,49) uchastkalarini qoplamada tarqalish koeffitsienti ;
– qoplamani qurish sifati koeffitsienti. Sirt qatlamining sifati yaxshi bo‘lsa, = 0 ni qabul qiling, = 1 past qurilish sifati bilan–tosh materialining ifloslanishi yoki bog‘lovchi bilan yomon aralashtirish;
– yil davomida yo‘l bo‘ylab o‘tgan barcha turdagi avtomobillarning o‘qlari soni, mln.
b) ko‘rib chiqilgan yil uchun ta’mirlash yo‘qligida chuqurchalar maydonining ortishi 10 % kam bo‘lmagan miqdorda qiladi.
(5.2)
Ushbu formulada:
– umumiy qamrov maydonining ulushi sifatida yil boshidagi kovaklar maydoni;
– donador bog‘lanmagan materialli asoslarida chuqurchalarning o‘sish sur’ati koeffitsienti. Uning qiymati quyidagi formula bilan aniqlanadi:
= (2 – 0,2 ), lekin 0,3 dan oshmasligi kerak;
–asfaltobeton qatlamlarining umumiy qalinligi;
– yil davomida transport vositalarining umumiy soni, yiliga bir tasmaga mln;
– o‘rtacha yog‘ingarchilik,
Topshiriq: Har bir talaba belgilangan ko’cha bo’yicha qoplamadagi sodir bo’lgan deformatsiyalarni aniqlab tahlil qilishi kerak
