Zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti

Qoplamaning shkastlanish yuzasi ( % )ning ishlash muddati va qoplamaning ravonligiga bog‘liqligi
2.1–jadval

Qoplama ravonligi, mm	Xizmat muddati, yil
	4	6	1 8	10	12
0 5 10	0.1 0.2 1.4	1.4 3.6 10.8	6.2 13.2 27.4	15.3 28.0 45.4	27.7 44.5 61.1

2.1-jadvaldan ko‘rinib turibdiki, uning 10mm (uch metrli temir yo‘l) ning dastlabki g‘adir–budurligida qoplamaning shikastlangan maydoni ishlash muddatiga qarab 5 mm boshlang‘ich g‘adir–budurligidan 1,5–2 marta katta.

Yoriq to‘ri maydonining 3–4 ming avtomobil/sutkalik transport intensivligida asfalt qoplamaning xizmat muddatiga bog‘liqligini: formula bilan aniqlash mumkin.
(2.4)
– qoplamadagi yoriq panjaraning maydoni,%;
– qoplamaning xizmat muddati, yil.
10–11 yillik qoplamalarga xizmat ko‘rsatilgandan so‘ng yoriq to‘rining maydoni keskin oshib ketishi va 15 yilga kelib yoriqlarning to‘ri deyarli barcha qoplamalarni qamrab olishi aniqlangan. Fin tadqiqotchilari deformatsiya va yo‘l qoplamalarini buzilishi intensivligini prognoz qilish modellarini ishlab chiqdilar.
Asfalt beton uchun model quyidagi ko‘rinishga ega
(2.5)
– qoplama buzilish ulushi, m / 100m;
–qoplama xizmat muddati,yil;
– hisoblangan elastiklik moduli;
– hisobiy davrda elastiklik moduli,
Qoplamalarni buzilish darajasi quydagi formula bilan aniqlanadi
(2.6)

Bu erda: – boshlang‘ich yillik rejalashtirishdan hisoblangan yillik xizmat uchun buzilish maydoni (qatnov maydonining %);

–A guruhidagi avtomobillarga keltirilgan harakatning xisobiy jadalligi;
–harakat jadalligining o‘rtacha yillik o‘sishi;
–mustaxkamlikni zaxira koeffitsienti,
(2.7)
– haqiqiy va talab qilinadigan yo‘l qoplamalarining elastikligi modullari, qoplamaning nol yillik kuzatishlarigacha xizmat qilish muddati, yil;
–qoplama turiga qarab koeffitsient: asphalt – 1,15;
bog‘lovchi bilan ishlov berilgan maydalangan tosh qoplamalar–1.90; bitumli–mineral aralashmalar –qoplama turiga qarab koeffisient: asfalt–1.15;
bog‘lovchi material bilan ishlov berilgan maydalangan tosh qoplamalar–1.90; bitum–mineral aralashmalar–550
Bu formuladan yo‘l yuzalarini ta’mirlash rejasini ishlab chiqish uchun yo‘l yuzalarini buzilish darajasini prognox qilish uchun foydalaniladi.
Topshiriq: Har bir talaba belgilangan ko’cha bo’yicha laboratoriya jihozlari yordamida qoplamaning ravonligini o’lchashi kerak.