Zərərçəkənə ilk tibbi yardımın göstərilməsi

Ilk yardımın göstərilməsi: 

Zərərçəkəni uzadıb başını 

aşağı salmaq, ayaqlarını 

qaldırmaq, soyuq su 

vermək və naşatır spirtini 

qoxulatmaq lazımdır. Baş 

nayihəsinə buz qoymaq 

olmaz.

• Günvurma və istivurma

Zəyiflik, baş ağrıları və zəyif  

nəfəs ilə müşəyiat olunur. 

Bu zaman beyinə qanaxma 

baş verir.

• Ilk yardımın göstərilməsi: 

Zərərçəkəni dərhal sərin yerə 

aparıb uzadmaq (baş bir qədər 

hündür olmaq şərtilə) , çoxlu 

miqdarda su vermək, ağır 

hallarda bədənə su tökmək , 

başa soyuq kompress qoymaq 

lazımdır.

Ülkər Süleymanlı 2020

---

Donma zamanı ilk yardım

• Bədənin müəyyən bir hissəsinin soyuq 

nəticəsində xəsarət alması donma  (donvurma) 

adlanır. Donma ən çox havanın hərarəti +6 ..+8 

C arasında, rütübətli və küləkli havada olur. 

Donma zamanı hüceyrəarası və hüceyrədaxili 

maye donur və genişlənir  (şişir), buz kristalları 

və şişkinlik hüceyrələrin zədələnməsinə və 

məhvinə səbəb olur.  Donma əl, ayaq, 

barmaqların, burun və qulaqların itkisinə də 

səbəb ola bilər. 

Ülkər Süleymanlı 2020

---

Donma zamanı ilk yardım 

donmanın 4 dərəcəsi mövcuddur

• I dərəcə

Dəri ağarır, isidəndən sonra 

qızarır. Dəri ölmür. 1ci dərəcəli 

donma zamanı dəridə yüngül 

qızartı və giziltilər olur. Bir 

həftə ərzində dəri qabiğ verir 

və yenilənir. 

• II dərəcə

Soyuqda uzun  müddət qalma 

zamanı dəri ağarır, hissiyat itir. 

Digər dərəcələrdən fərqli 

olaraq II dərəcədə dəridə ağ 

maye ilə dolu suluğlar əmələ 

gəlir. Dəri 1-2 həftəyə sağalır.

Ülkər Süleymanlı 2020

---

Donma zamanı ilk yardım 

donmanın 4 dərəcəsi mövcuddur

• III dərəcə

Dəri göyərir,  hissiyat itir, 

hüceyrələr ölür, qanla dolu 

suluğlar əmələ gəlir.uzun 

müddətli ağrılar olur.  Ölmüş 

hissənin ayrılması 1 aydan 

sonra başa çatır, və dəridə 

çapığlar əmələ gəlir. 

• IV dərəcə

Donma 

sümük və oynaqları 

zədələyir. Dəri kəskin göyərir, 

dərinin temperaturu kəskin 

düşür

Ülkər Süleymanlı 2020

---

Donma zamanı ilk yardım

• I dərəcəli 

donmada

yardım göstərilən zaman yaş paltarı/ayaqqabını 

çıxarmaq, donmuş sahənin qan dövrəsını bərpa olana kimi ovxalamaq, 

sonra isə bint sarğı qoymaq lazımdır.

• II, III, IV dərəcəli 

donma zamanı yardım göstərilən zaman dərhal 

dərini isitmək – dəriyə isti-izolə edən (pambıqdan, tənzif, yun parça ) sarğı 

qoymaq və hərəkəti məhdudlaşdırmaq lazımdır. Bu halda xəstəni qarla 

ovxalamaq olmaz, bu zaman dəridə çatlar əmələ gəlir və infeksiyanın 

düşməsi təhlükəsi yaranır. Dərhal həkimə mürəciət etmək.

• Ümumi donma 

bütov orqanizmin soyuqda qalma zamanı yaranır, və 

bədən temperaturu 34  C aşağı  enir. Ümumi donma zamanı zərərçəkəni 

dərhal isti yerə aparıb yaş paltarları və ayaqqabıları çıxartmaq lazımdır və 

onu ilkin 24  

C   qızdırılmış vannaya qoyaraq suyun temperaturunu 

qaldırmaq lazımdır, və dərhal həkimə müraciət etmək lazımdır.

Ülkər Süleymanlı 2020

---

Yanıq zamanı ilk yardım

• Yanıq xarici isti təsir nəticəsində insan