Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining


kadar  gider ge/irim{E.'S ). - Kaminai kamtarin balki о n besh



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə171/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   167   168   169   170   171   172   173   174   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

kadar 
gider ge/irim{E.'S ). - Kaminai kamtarin balki о n besh
daqiqada borib kelarman.
Turk tilida birgalik nisbatining ko‘rsatkichi mavjud (-(i)§, -(i)§, 
-(u)§, -(ii)s) boisa-da, ega bilan kesimning son jihatdan moslashishi 
uchun asosan ko‘plik qo‘shimchasidan foydalaniladi. Chunki (-(i)§, 
-(i)§, -(u)§, -(ii)§ к о ‘rsatkichida asosiy urg'u fe’ldan anglashilgan hara- 
kat-holatning k o ‘pchilik tarafidan birgalikda bajarilganligi m a’nosiga 
beriladi. Shuning uchun turk tilidagi birgalik nisbatdagi f e i bilan 
ifodalangan kesim ko’plik shaklida b o iish i mumkin: 
Yeni komgular
taginma ve yerlegme yorgunlugima ragmen о акдат birgok guliigtu-
ler, giirultii ettiler. — Yangi qo ‘shnilar ко ‘chish va joylashishdan
charchaganliklariga qaramay, о ‘sha oqshom rosa kulishdilar, shov-
qin-suron ко ‘tardilar.
Umuman, turk tilida birgalik nisbatdagi kesim 
o ‘zbek tilidagi singari faol qoilanilm aydi. Shu bois tarjima qilish ja- 
rayonida uchinchi shaxsdagi birgalik nisbatdagi f e i uchun ham odat­
da uchinchi shaxs aniqlik nisbatidagi fein in g ko'plik qo'shimchasi 
bilan ishlatilganligi kuzatiladi.
Turk tilida fein in g mayl va sodda zamon shakllarining to iiq siz 
fe ila r bilan birikishidan hosil b o ig a n analitik shakl tarkibidagi k o 'p ­
lik ko'rsatkichi yetakchi komponentga ham, yordamchi komponentga 
ham qo'shilib kelishi mumkin. Masalan quyidagi gaplarning birinchi- 
sida ko'plik qo'shimchasi zamon affiksiga qo'shilgan, ikkinchisida 
to'liqsiz fe ig a qo'shilgan: 
Yolcular geceyi gegirmek igin otellere
dagilacaklardi.
-
Yo ‘lovchilar tunni о 'tkazish uchun mehmonxona-
173



Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   167   168   169   170   171   172   173   174   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin