Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining


Ha za n mushtlar chindan ham uning yuziga, ensasiga



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə197/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   193   194   195   196   197   198   199   200   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

Ha za n mushtlar chindan ham uning yuziga, ensasiga
Icgayotgan edi.
Sodda holat ravishlari: 
Lamia 
qabuk gidecegini soyledi. 
-
Lamia tez ketishini aytdi.
Sifatlar bilan: 
E gri otur, 
dogru soyle. - Egri yo ‘Idan yursang
ham, to ‘g ‘riyur.
Turk tilida holat holi vazifasini bajargan sifatlarning takroriy 
shaklda qo'llanilishi nihoyatda ko'p uchraydi. Bu holat fe’ldan angla- 
shilgan harakat belgisini kuchaytirib, ta’kidlab ko'rsatish maqsadida 
ishiatiladi. Tarjima jarayonida esa turk tilidagi takroriy sifat bilan 
ifodalangan holat holi uchun turli grammatik shakl yoki sifatning 
orttirma darajasi yoxud muayyan so'zlarga murojaat qilinadi: 
Kendi-
/IIi tutumayarak, g izli g izli eglenmeye ba$ladim. - О ‘zimni tutolmay,
yashirincha zavqlana boshladim.
-ce, -ca, -$e, -£a qo‘shimchali belgi-xususiyat ma'nolarini 
bidiruvchi so‘zlar - sifat yoki ravishlar sodda holat holi boTib keladi: 
Kaijlarini hafifge gath. — Qoshlarini sal chimirdi.
Turk tilida 
-(y)a, -(y)e, -y)arak, -(y)erek, -(y)ip, -(y)ip, -(y)
up, -(y)iip, -madan, -meden, -maksizm, -meksizin, -dik^a, -dik^e,
-diik^e, -duk?a,-tik£a,-tik
9
e,-tuk
-^asma, -(y)ali, -(y)eli 
affikslari bilan hosil qilinadigan ravishdoshlar- 
ning holat holi boTib kelishi kuzatiladi.
Turk tilida 
-(y)a, -(y)e 
affiksi bilan yasalgan ravishdoshlar gap­
da juft shaklda qo‘llanadi va sodda holat holi boTib keladi: 
Artik
hiqkira higkira agliyordum. - Endi о ‘kirib-o ‘kirib y ig ‘layotgan edim.
Turk tilida esa 
-a, -e 
ravishdosh yasovchisi undosh bilan tugagan so'z­
larga qo'shiladi. unli bilan tugagan so'zlarga birikkanida o'zak va 
qo'shimcha o'rtasida у undoshi orttiriladi: 

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   193   194   195   196   197   198   199   200   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin