85
To‘liq o‘zgarish bilan rivojlanadigan
24-§. hasharotlar: tangachaqanotlilar turkumi
Kapalaklar
juda chiroyli va xilma-xil bo‘lib, ularning yer yuzida
150 000
ga yaqin, O‘rta Osiyoda bir necha mingga yaqin turlari
tarqalgan (49-rasm). Kapalaklarning qanotlari mayda tangachalar
bilan qoplangan. Shuning uchun ular
tangachaqanotlilar deb
atala-
di. Qanotlarining rangi ana shu tangachalarga bog‘liq. Kapalaklar
boshining ostida spiralga o‘xshab o‘ralgan xartumi bor.
Xartum past-
24-§. To‘liq o‘zgarish bilan rivojlanadigan hasharotlar: tangachaqanotlilar turkumi
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
49-rasm. Kapalaklar:
1 – poliksina; 2 – maxaon; 3 –
sariq kapalak; 4 – do‘lana
kapalagi; 5 – no‘xat oq kapalagi; 6 – apollon; 7 – moviy kapalak;
8 – zorka; 9 – podalariy; 10 –
kulrang satir; 11 – katta sadafdor; 12 – tovusko‘z;
13 – qichitqio‘t kapalagi; 14 – tok arvoh kapalagi
86
ki jag‘ bilan pastki labning qo‘shilishidan hosil bo‘ladi. Kapalaklar
gul nektari bilan oziqlanadi. Buning uchun ular xartumini to‘g‘rilab,
gul ichiga suqadi va nektarini so‘rib oladi.
Kapalaklar chuvalchang-
simon lichinkasining tanasi bo‘g‘i
m
larga bo‘lingan bo‘lib,
qurt deb
ataladi. Og‘iz organlari ham kapalaknikidan farq qilib, qattiq oziqni
kemirishga mos
lashgan. Qurtning ko‘krak bo‘limida 3 juft haqiqiy
oyoqlar, qorin bo‘limida 5 juft
soxta oyoqlar bo‘ladi. Soxta oyoqlar
yo‘g‘on, bo‘g‘imlarga bo‘linmaganligi
va tovon qismida mayda il-
moqchalarning bo‘lishi bilan ko‘krak oyoqlardan farq qiladi. Qurt-
lar soxta oyoqlar yordamida harakat qiladi; ko‘krak oyoqlari bilan
oziqni ushlab turadi.
Dostları ilə paylaş: 
