Nafas olish sistemasi. Shilliq atmosfera kislorodi bilan nafas
oladi. Chig‘anoqning chetida nafas teshigi bor (29-rasm). Bu te-
shik xaltasimon o‘pkaga ochiladi. O‘pka devori juda ko‘p mayda
qon tomirlari bilan qoplangan. O‘pkadagi havodan qonga kis
lorod
o‘tadi, qondan karbonat angidrid gazi chiqadi. Mollyuska na
fas
oli
s
h uchun suv yuzasiga ko‘tariladi va o‘pkasini havo bi
lan to‘ldi-
rib oladi.
Qon aylanish sistemasi. Mollyuska yuragi tanasining orqa to-
monida joylashgan, u yurak oldi bo‘lmasi va yurak qorinchasidan
iborat (30-rasm). Yurak kameralari galma-galdan qisqarib, qonni
tomirlarga haydaydi. Qon tomirlarning uchi ochiq bo‘lib, qon
ulardan ichki organlar oralig‘iga quyiladi. Bu yerda kislorodni
to‘qimalarga berib, karbonat angidrid bilan boyiydi. Shundan so‘ng
tomirlar orqali o‘pkaga keladi. O‘pkada kislorod bilan to‘yingan
qon yurakoldi bo‘lmasiga quyiladi. Oziq moddalar ham qon orqali
to‘qimalarga tashiladi. Shunday qilib, mollyuskalar qon tomirlari
ochiq qon aylanish sistemasini hosil qiladi.
Ayirish sistemasi. Chuchuk suv shillig‘ining tasmaga o‘xshash
yagona buyragi tuzilishi yomg‘ir chuvalchangi ayirish organiga
o‘xshaydi. Buyrakning voron
ka
simon kengaygan uchi yurakoldi
bo‘lmasiga, ikkinchi uchi esa mantiya chetiga ochi
ladi.
VI bob. Mollyuskalar tiрi 30-rasm. Chuchuk suv shillig‘ining ichki tuzilishi: 1 – og‘iz; 2 – tilcha;
3 – halqum; 4 – qizilo‘ngach;
5 – oshqozon; 6 – ichak;
7 – anal teshigi; 8 – o‘pka;
9 – yurak bo‘lmasi; 10 – yurak
qorin chasi; 11 – yurak;
12 – jigar; 13 – qon tomirlari
7 6 8 9 10 12 1 2
