1-MA’RUZA
VOLEYBOL O'YINIDA TAYYORGARLIK TURLARINING O'RNI
VA AHAMIYATI
REJA:
KIRISH
I. BOB. VOLEYBOL О‘YININING TEXNIKASI VA TAKTIKASINI
О‘RGATISH
1.1. Jismoniy tarbiya tizimida voleybol о‘yining tutgan о‘rni
1.2. Voleybol о‘yini texnikasini о‘rgatishda harakatli о‘yinlardan
foydalanish
1.3. Voleybolchining tezkorligi
II. BOB. VOLEYBOLDA O’YIN QOIDALARI
2.1. Voleybolchining tezkorligi
Voleybol jamoasi o`yin turlariga mansub bo’lib , o`yinda ikki jamoaar birida 6
kishi bo’lishi shart. Zahiradagi o`yinchilar soni 2 tadan 6 tagacha bo’lish mumkin.
O`yinchilarning sport kiyimi – futbolka, trusi va shippak. O`yinchilarning
yoshi va jinsiga qarab to’rning balandligi quyidagicha:
Qizlar: 13-14 yoshdagilar uchun 2m 10 sm
Ayollar: 17-18 va undan katta yoshdagilar uchun 2m 24 sm
O’gil bolalar: 13- 14 yoshdagilar uchun 2m 20 sm
15-16 yoshdagilar uchun 2m 35 sm
Erkaklar:17-18 va undan katta yoshdagilar uchun 2m 43sm.
O`yin uch yoki besh partiyadan iborat bo’lib, har bir partiyada 15
ochkogacha davom etadi. Agar ochkolar 15:15 bo’lsa, o’yin 17 ochkogacha davom
etadi. So’ngi partiyada (3 va 5) da o`yin hisobi «taymberd» asosida olib boriladi.
Ya‘ni o`yindagi har bir harakat natijasiga qarab to’pni o`yinga kiritish huquqi
qaysi jamoada bo’lishidan qatiy nazar jamoaga mag’lubiyat yoki g’alaba keltirishi
mumkin. Hal qiluvchi partiyada o`yin 2 ochko farq qilguncha davom etadi: o`yin
jarayonida texnik malakalarni bajarishdagi xatolar:
- To’pni o`yinga kiritishda: agar irg`itilmasdan to’gridan- to’gri «qo`ldan»
urilsa;
- To’pni o`yinga kiritishda belgilangan chegara
chiziqlarini bosish, to’p
irgitilsayu, lekin urilishmasdan tanaga tegsa
va hakozo;
- To’pni uzatishda: to’p kaftga tegsa ilib olinsa, ikki qo’l ketma – ket yoki ham
tanaga ham qo’lga tegsa va hokazo;
- Zarba berishda: tana va tana qismlarini to’rga tegib ketishi (9-metrli
belgilardan chegara oralig’ida) qo’nish vaqtida oyoq o’rta
chiziqdan butunlay
o’tib ketsa, raqib tomondagi to’pga tegilsa va hakozo.
Himoyada
- To’pni qabul qilishda: agar to’pni uzatishdagi xatolar bo’lsa;
- to’siq qo’yishda, zarba berishdagi xatolar bo’lsa, ochko olishdan yoki to’pni
o`yinga kiritish huquqidan mahrum qiladi.
Voleybol 1895 yil o`yinining vujudga kelishi, uning dastlabki qoidalari:
Voleybol 1895 yilda Amerika Qo’shma
Shtatlarining Massachusets
shitatidagi Xoliok shahrida yosh xristianlar ittifoqini jismoniy tarbiya bo’yicha
rahbari pastor Bulyam Morgon tomonidan yaratilgan. U voleybol o`yinini oddiy,
ko’p mablag’ sarflamasdan tashkil etishni ko’zda tutib yangi o`yinning
qoidalarini
ishlab chiqdi:
1896 – yilda Springsild shahridagi kollej direktori doktor
Alfered Xalsted bu
o`yinga «voleybol» deb nom berdi. «Voleybol» inglizcha so’z bo’lib, o’zbek tilida
«parvoz qiluvchi to’p» degan ma‘noni beradi.
1897 yilda tadbiq etilgan ba‘zi bir o’yin qoidalari quydagicha edi.
1. maydoncha chegaralari 7,6 x 15,1 m
2. to’pning o’lchamlari 0,65 x 8,2 sm
3. to’pning vazni 340 g, aylanasi 63,5-68,5 sm